Informatie ABC

Geen lichaam is hetzelfde, geen zwangerschap is hetzelfde. Elke vrouw zal zowel lichamelijk als mentaal anders op een zwangerschap reageren. De zwangerschap wordt veel gezien als een belasting waarbij verschillende klachten naar voren kunnen komen. Wij benaderen de zwangerschap graag anders: een prachtig wonder mag groeien in je buik en daarom past je lichaam zich aan. We hopen dat door onze begeleiding en door dit ABC dat je die aanpassingen beter begrijpt waardoor je ze kunt accepteren en misschien zelfs waarderen. Probeer het dus positief te benaderen en niet negatief!

Goed voor jezelf zorgen is buiten de zwangerschap om al letterlijk van levensbelang. In de zwangerschap telt dit dubbel, want je zorgt niet alleen voor jezelf maar ook voor je kindje. Daarom is de manier waarop je leeft, eet en beweegt wanneer je zwanger bent nóg belangrijker. Alles wat jij doet, heeft invloed op je kindje. Leef dus zo gezond mogelijk.

In dit ABC komen verschillende onderdelen van (een gezonde) leefstijl naar boven.

A-C

Aambeien zijn uitstulpingen van bloedvaatjes bij de anus. Onder invloed van het hormoon progesteron (deze is meer aanwezig tijdens je zwangerschap) worden de wanden van je spieren en bloedvaten tijdens je zwangerschap slapper. Daarnaast duwt de groter wordende baarmoeder op de bloedvaten die door je bekken naar je benen toegaan en is de druk in deze bloedvaten verhoogd. Dit vergroot de kans op aambeien (hemorroïden), ongeveer 30-40 procent van de zwangeren heeft er last van.

Aambeien kunnen jeuk en bloedverlies veroorzaken, het is wel belangrijk om te achterhalen of het bloedverlies (doorlinken naar bloedverlies) bij de aambei vandaan komt of uit de vagina.

In de zwangerschap is er geen behandeling tegen aambeien. Warmte kompressen kunnen de pijn verlichten. Bij de drogist is er zalf (zonder recept) eventueel in combinatie met tabletten te verkrijgen. Aambeien verdwijnen na de bevalling meestal uit zichzelf, bij blijvende klachten kun je contact zoeken met de huisarts.

Adviezen:

  • Door obstipatie (doorlinken naar obstipatie) kunnen de aambeien toenemen, probeer er dus voor te zorgen dat je ontlasting zo soepel mogelijk blijft. Bij het onderwerp 'Obstipatie' geven we tips voor het soepel houden van je ontlasting.
  • Ga rustig op het toilet zitten voor ontlasting, neem de tijd. Persen kan de klachten verergeren.

In de zwangerschap verandert de ademhaling. Tijdens de zwangerschap neemt de totale hoeveelheid lucht (ademminuutvolume) die door je longen gaat toe. Het aantal keer ademen per minuut blijft gelijk. Je longen kunnen door een hogere stand van je middenrif (door de groei van de baarmoeder) meer lucht opnemen. Dit is om meer zuurstof op te nemen voor je kindje, maar ook de afvalstoffen die je kindje veroorzaakt weer af te kunnen voeren (door uitademing). Deze veranderingen in je ademhaling kunnen soms kortademigheid, hyperventilatie, duizeligheid en/of een gevoel van benauwdheid geven. Belangrijk is dan om je te focussen op je ademhaling en deze juist rustig te houden.

Advies:

Een rustige lage buikademhaling zorg voor de beste opname van zuurstof. Hierdoor voel je je minder duizelig of slap en een rustige/lage buikademhaling voorkomt hyperventilatie.

De meeste vrouwen weten dat ze geen alcohol mogen drinken tijdens de zwangerschap en stoppen hiermee vanaf het moment dat ze een positieve test hebben. Vanuit ons is het zelfs het advies om al te stoppen met het drinken van alcohol wanneer er een kinderwens is (dat geldt ook voor de mannen overigens). Er is geen veilige grens voor het alcoholgebruik, zelfs één glaasje kan al schade aanrichten. De hoeveelheid alcohol in jouw bloed is hetzelfde als die in het bloed van je kindje, alleen kan de lever van je kindje dit nog niet afbreken. Daarnaast is je kindje zich negen maanden lang aan het ontwikkelen in jouw buik, alcohol verstoort deze ontwikkeling. Dit kan verschillende gevolgen hebben: een vroeggeboorte, een te licht kindje, schade aan de hersenen of andere organen, foetaal alcohol spectrum disorder.

Uitgebreide informatie hierover is te lezen in de folder op  www.deverloskundige.nl/folders. Er is een link met een folder over alcohol, roken en drugs.

Bandenpijn is een veel voorkomende klacht in de zwangerschap, bijna elke vrouw heeft hier wel eens mee te maken. Over het algemeen treedt het op vanaf de twintigste zwangerschapsweek, maar het kan ook al (veel) eerder optreden, vooral bij een tweede of volgende zwangerschap.

Waar komt bandenpijn vandaan? Je baarmoeder 'hangt' als het ware aan je banden, die banden lopen van de bovenkant van je baarmoeder naar je schaambot en houden zo je baarmoeder op haar plaats. In de zwangerschap groeit je baarmoeder, waardoor er spanning komt te staan op je banden.

Rond week twintig van je zwangerschap, begint de buik vaak echt te groeien. Er komt dan steeds meer gewicht en druk op de banden te staan, doordat ze mee moeten rekken (vergelijk het met een soort elastiek). Dit rekken kan gevoelig zijn en wordt meestal als stekend of zeurend omschreven. Vooral bij houdingsveranderingen kun je hier last van hebben (gaan staan, gaan zitten, gaan lopen, draaien in bed). Met rust zakt het over het algemeen weer af. Bandenpijn is niet te voorkomen, het hoort er echt bij. Probeer dit dus ook te accepteren. Er zijn wel een aantal tips om het iets te beperken:

  • Rustig omgaan met bewegingsveranderingen.
  • Een warme kruik tegen je buik helpt de spieren en banden te ontspannen.
  • Bij lang staan, kun je de buikspieren iets aanspannen, zodat je buik minder 'hangt'.
  • Bij ernstige klachten: een band of doek om de buik. Dit geeft stevigheid aan de buik en ondersteunt daarmee de buik- en rugspieren. Draag deze band niet te vaak! Anders neemt zo'n band de functie van je eigen spieren over en worden deze lui. Verwar een buikband niet met een bekkenband.

Onderstaande informatie is in samenwerking geschreven met Branca Smit, bekkenfysiotherapeut bij Bekkenfysiotherapie Hogen Esch.

Oorzaak van veranderingen
Het bekken is een heel centraal punt van het lichaam. Het bovenlichaam leunt op het bekken en er lopen veel bloedvaten en zenuwen van het bovenlichaam naar het onderlichaam via het bekken. De groeiende baarmoeder verstoort je evenwicht en dit ga je vanzelf compenseren met houdings- en bewegingsveranderingen, je gaat wat onnatuurlijker bewegen. Door deze houdings- en bewegingsveranderingen en de groei van de baarmoeder neemt de druk op bepaalde gewrichten en botten toe. Door zwangerschapshormonen wordt de steunfunctie van de banden (passieve stabiliteit) en spieren (actieve stabiliteit) minder. Hierdoor wordt het bekken mobieler (/instabieler) waardoor het kindje makkelijker door het bekken kan bij de bevalling. Dit is dus heel handig bedacht door de natuur, maar je kunt hier wel last van hebben tijdens de zwangerschap. Er kan er een disbalans ontstaan en het lichaam kan de stabiliteit niet waarborgen bij een moment van overbelasting of een onverwachtse beweging. Banden, zenuwen of spieren kunnen dan pijn gaan doen. Gedoseerde rust, maar vooral ook activiteit; het zoeken is naar een optimale balans tussen draagkracht en draaglast.

Bekkenpijn
Bekkenpijn is een verzamelnaam van alle klachten rondom het bekken. Voor bekkenpijn wordt in de volksmond vaak de term bekkeninstabiliteit gebruikt, maar zoals eerder te lezen is van elke zwangere vrouw het bekken in meer of meerdere mate instabiel. Rug/bekkenpijn is een veel voorkomend probleem tijdens de zwangerschap. Lage rugklachten buiten de zwangerschap om of rug/bekkenklachten tijdens eerdere zwangerschappen zijn hierbij risicofactoren. Bekkenpijn uit zich in pijnklachten rond het schaambeen, lage rug, bekken, en heupregio. De pijnklachten zijn meestal zeurend en stekend van aard. Ze zijn vaak wisselend links en rechts aanwezig en afhankelijk van bepaalde activiteiten.

Zwangerschapsischias
Als er sprake is van uitstralende, schietende, brandende pijn vanuit de rug langs het been en soms in de bil is de grote been zenuw betrokken (N. ischiadicus) bij de klachten. Ook kan er een doof gevoel, tintelingen of kramp in het been of voet optreden.

Adviezen bij bekkenpijn en/of zwangerschapsischias

  • Rust, even liggen of een andere houding aannemen geeft verlichting van de pijnklachten.
  • Maak je spieren (actieve stabiliteit) sterk en hou jezelf in conditie! Het beste is om voor de zwangerschap je spieren al goed in conditie te hebben, maar anders is het begin van de zwangerschap hier ook nog heel geschikt voor omdat dan de baarmoeder nog niet zo groot is en je er vaak nog energie voor hebt.
  • Bewustwording is een sleutelwoord. Wees je meer bewust van de bewegingen die je maakt door de dag. Probeer grote bewegingen voor je bekken te vermijden en voorzichtig te bewegen.
  • Vermijd het tillen van zware/grote dingen. Vraag hulp (hoe moeilijk veel vrouwen dit ook vinden)!
  • Vooroverbuigen is belastend voor de rugspieren, je kunt beter door je knieën gaan.
  • Je kunt beter geen hoge hakken dragen, hierdoor wordt je rug nog holler en moet je bekken/rug nog meer corrigeren.
  • Soms wordt er in de zwangerschap gebruikt gemaakt van een bekkenband of buikband. Gebruik deze banden alleen in overeenstemming met een therapeut. Hij/zij kan de juiste uitleg geven over het gebruik van een band, want vaak worden de banden op de verkeerde manier gebruikt (door het gebruik kunnen de spieren nog 'luier' worden en met verkeerd gebruik de klachten zelfs verergeren!). Het is in elk geval belangrijk om de band alleen te gebruiken bij belaste activiteiten, dus niet de hele dag.

Omgaan met klachten
Als klachten aanhouden of niet minder worden met algemene adviezen is het verstandig een (bekken)fysiotherapeut, oefentherapeut of osteopaat in te schakelen. Behandeling is gericht op verlichting van pijnlijke spieren en banden, houdingscorrectie/bewustwording houding en beweging met daarbij het afstemmen van belasting en belastbaarheid en gedoseerde oefentherapie.

Als aanvulling hierbij willen we de acupunctuur noemen, dit kun je beter niet zien als vervanging van bovenstaande, maar als aanvulling op bovenstaande therapie.

Na de zwangerschap/herstel
Het is normaal om de eerste weken na de bevalling wat gevoeligheid te ervaren van het schaambeen, stuit, bekken of lage rug. Bekkenklachten tijdens de zwangerschap zijn hierbij een risicofactor. Door de verweking van de banden en de bekkenbodem en druk op het bekken/bekkenbodemgebied tijdens de bevalling is er sprake van een verminderde stabiliteit van het bekken. Borstvoeding zorgt ervoor dat deze hormonen langer in het lichaam blijven.

Advies:

  • Regelmatig even gaat liggen en belasting en belastbaarheid op goed elkaar afstemmen zullen de meeste klachten binnen drie weken laten verdwijnen. Als klachten langer dan 4-6 weken aanhouden of toenemen is het verstandig om contact op te nemen met een therapeut.

Onderstaande informatie is in samenwerking geschreven met Branca Smit, bekkenfysiotherapeut bij  Bekkenfysiotherapie Hogen Esch.

De bekkenbodem is een stelsel van spieren en bindweefsel. De bekkenbodem is een koepelvormige spier onder aan het bekken. Ze loopt tussen het schaambeen, de stuit en beide zitknobbels. Van nature heeft ze een bepaalde basisspanning en werkt als een trampoline. De bekkenbodem heeft verschillende spierlagen en verschillende functies. Ze draagt bij aan de stabiliteit van het bekken. Ze moet de organen (blaas, baarmoeder, darmen) ondersteunen. Goed kunnen ontspannen tijdens plassen, ontlasten of bevallen. Maar moet ook goed kunnen aanspannen met een juiste timing om geen urine of ontlasting te verliezen. Tevens heeft de bekkenbodem een seksuele functie waarbij aan- en ontspannen beide belangrijk zijn.

Door de zwangerschap duwt de baarmoeder op de bekkenbodem en de blaas. Daarnaast zorgen zwangerschapshormonen ervoor dat de spieren en bindweefsels verslappen. Je bekkenbodem ondersteunt dus minder, dit kan zorgen voor ongewenst urineverlies, verzakkingsklachten, maar ook het niet goed kunnen ophouden van windjes of ontlasting.

Veel vrouwen hebben een te gespannen bekkenbodem waardoor er een afname is van de trampolinefunctie. Dit kan ook urineverlies tot gevolg hebben. Dus niet alle vrouwen met urine verlies hebben een te slappe bekkenbodem. Lage rugklachten buiten de zwangerschap om zijn een risicofactor voor te veel spanning in de bekkenbodem.

Adviezen:

  • Oefenen van de bekkenbodemspieren helpt de bekkenbodem in conditie te houden en klachten te verminderen. Op www.bekkenbodemonline.nl is veel informatie te vinden over de bekkenbodem en hoe je deze kunt oefenen. De app 'Bekkenbodem' is ook gratis de downloaden en hierop kun je ook uitleg en oefeningen vinden, ook herinnert deze app je er regelmatig aan dat je moet oefenen!
  • De bekkenbodem is GEEN krachtspier maar een coördinatie spier. Als je de bekkenbodem oefent zijn het aanspannen en ontspannen beide belangrijk.
  • Wil je meer informatie of hulp bij het oefenen van je bekkenbodem of twijfel je of klachten die je hebt te maken kunnen hebben met je bekkenbodem? Neem laagdrempelig en zonder verwijzing contact op met de bekkenfysiotherapeut.

De bekkenbodem na de bevalling
De bekkenbodem heeft na de verslapping tijdens de zwangerschap en de rek tijdens de bevalling drie tot zes maanden nodig voor herstel. Bij te veel doen kun je een zwaar gevoel (balgevoel) ervaren in de bekkenbodem. De bekkenbodem heeft onder druk gestaan en is opgerekt tijdens de bevalling. Het heeft dus tijd nodig voordat de bekkenbodem herstelt is. Lang persen, een kind zwaarder dan 4 kilo of verzakkingsklachten in de familie zijn risicofactoren voor een langer of moeilijker herstel.

Adviezen:

  • Het is verstandig de eerste weken, of als je een zwaar gevoel (balgevoel) ervaart regelmatig te liggen om de druk van de bekkenbodem af te halen. Ook kun je vanaf de eerste week na de bevalling al rustig beginnen met bekkenbodemoefeningen door de vagina in te trekken en weer los te laten. Let hierbij op dat je niet je billen en buik meeneemt of je adem vast zet. Het is normaal dat dit de eerste dagen na de bevalling wat meer moeite kost.
  • Om klachten op latere leeftijd te voorkomen (denk hierbij aan verzakkingsklachten, urineverlies of problemen rondom ontlasting) is het verstandig om 6 weken na de bevalling de bekkenbodemfunctie te controleren middels een post partum consult bij de bekkenfysiotherapeut, dit is niet verplicht. Door het doen van de juiste oefeningen kun je klachten op latere leeftijd voorkomen.
  • Als er sprake was van een knip of scheur bij de bevalling is het nog belangrijker om de bekkenbodem te oefenen. Doordat je de bekkenbodem oefent is er extra doorbloeding en dit zorgt voor een sneller en beter herstel.

In de rode bloedcellen zit hemoglobine (Hb). Hb is nodig om zuurstof via het bloed naar de cellen in het lichaam te vervoeren. Het Hb-gehalte is de verhouding tussen de hoeveelheid Hb en de rest van het bloed. Tijdens de zwangerschap is het Hb-gehalte altijd wat lager dan buiten de zwangerschap. Dat komt omdat je in je zwangerschap meer bloed in je lichaam hebt, met verhoudingsgewijs meer vocht (plasma) dan rode bloedcellen. We controleren het Hb twee keer in de zwangerschap: de eerste keer bij het uitgebreide bloedonderzoek aan het begin de zwangerschap en de tweede keer rond 30 weken zwangerschap. Soms kan het Hb te laag zijn in de zwangerschap waardoor je klachten kunt ervaren, overigens is meestal je zwangerschap zelf de reden van deze klachten en zijn ze dus onschuldig. Voor meer informatie zie de website deverloskundige.nl.

In de zwangerschap is het sowieso belangrijk om bewust met voeding om te gaan. IJzerrijke voeding helpt om je Hb-gehalte op peil te houden:

  • Graanproducten: volkorenbrood, volkorenpasta, muesli, zilvervliesrijst
  • Vlees (vooral rund- of lamsvlees), vis (vooral kabeljauw, haring en sardientjes) en eieren
  • Peulvruchten zoals bruine bonen, linzen en sojabonen
  • Bij elke maaltijd groenten (spinazie, andijvie, broccoli, courgette, doperwten, tomatenpuree) of fruitsoorten die rijk zijn aan vitamine C, hiermee neemt het lichaam ijzer gemakkelijker op
  • Kies bij voorkeur vleesvervangers die ijzer bevatten
  • Appelstroop, gedroogd fruit (abrikozen en vijgen) en noten

Eventueel kun je Roosvicee Ferro drinken of Floradix ijzer-elixir (het ijzerprobleem met voeding oplossen is het beste!).

Meer informatie via het Voedingscentrum.

Bloeddruk is de druk die op de slagaders komt te staan als het bloed in je lichaam rondgepompt wordt. Als het hart samenknijpt is de druk het hoogst. Dit heet de bovendruk. Als het hart zich ontspant, is de bloeddruk het laagst. Dit heet de onderdruk. De gemiddelde bloeddruk is 120/80 (bovendruk/onderdruk).

Lage bloeddruk

In de zwangerschap zie je vaak een dip in de bloeddruk tussen 20 en 22 weken zwangerschap ('mid-pregnancy drop), daarna stijgt de bloeddruk weer iets. Sommige vrouwen hebben al voor de zwangerschap een lage bloeddruk. Je kunt dan in de zwangerschap merken dat je bloeddruk nog wat verder kan dalen. Je voelt je dan duizelig, voornamelijk bij (te snel) opstaan of als je een langere periode niet hebt gegeten. Een ander gevolg van een lage bloeddruk kan flauwvallen zijn (meestal komt het niet zover). De druk in de bloedvaten is dan even zó laag, dat je hersens onvoldoende bloed en dus zuurstof ontvangen. Bij het flauwvallen herstelt de doorbloeding van de hersenen zich, omdat het niet tegen de zwaartekracht in omhoog gepompt hoeft te worden. Duizeligheid of flauwvallen is niet schadelijk voor je kindje, zolang je niet je buik bezeert bij de val.

Adviezen:

  • Als je duizelig bent en je denkt flauw te kunnen gaan vallen kun je het beste even gaan liggen of gaan zitten met je hoofd tussen de knieën.
  • Eet en drinkt regelmatig en voldoende om flauwvallen door een lage bloeddruk te voorkomen. Denk bij een lage bloeddruk aan een soepje/bouillon, dropje oid.

Hoge bloeddruk

Neem direct contact met ons op, indien je in de tweede helft van de zwangerschap (plotseling) de volgende klachten merkt die niet afzakken bij rust:

  • Hoofdpijn (waarbij paracetamol niet voldoende werkt)
  • Tintelingen in de vingers
  • Sterretjes zien, zwarte vlekken voor de ogen
  • Misselijkheid en overgeven
  • Pijn in de bovenbuik ('bandgevoel')
  • Oedeem, in het gezicht maar ook in handen of voeten.
  • Pijn tussen de schouderbladen

Deze klachten kunnen duiden op een zwangerschapsvergiftiging. Er is meer te lezen over een hoge bloeddruk in de zwangerschap via deze link.

Het tandvlees wordt in de zwangerschap extra goed doorbloed en zachter waardoor het makkelijker stukgaat. Het is van belang om de tanden en het tandvlees goed te verzorgen (in ieder geval door twee keer per dag te poetsen) in de zwangerschap om een tandvleesontsteking te voorkomen. Een tandvleesontsteking kan namelijk de kans op een vroeggeboorte verhogen.

Adviezen:

  • Indien je een ontsteking hebt, laat dit dan in ieder geval voor 28 weken zwangerschap behandelen bij je tandarts. Als je daarna een ontsteking krijgt, is het natuurlijk ook altijd van belang het zo snel mogelijk te behandelen.
  • In de zwangerschap raden we je in ieder geval aan om minimaal één keer naar de tandarts te gaan.
  • Indien je bekend bent met tandvleesontstekingen is het verstandig om een keer naar de mondhygiëniste te gaan.

Vaginaal bloedverlies is meestal onschuldig in de zwangerschap, vooral als het gaat om kleine beetjes. Je vaginawand en baarmoedermond zijn beter doorbloed. Door veel druk (bijv. veel wandelen, tillen, harde ontlasting) en/of geslachtsgemeenschap kan een klein vaatje knappen wat bloedverlies kan geven. Dit is over het algemeen weinig, helderrood of bruin bloedverlies en van voorbijgaande aard. Het kan wel zijn dat je in de dag/dagen na het helderrode bloedverlies, nog wat (slijmerig) oud/bruin bloedverlies hebt. Bloedverlies kan ook bij een aambei of je plasbuis vandaan komen. Let er bij het afvegen dus altijd op waar het bloedverlies precies vandaan komt.

Neem contact met ons op wanneer je het gevoel hebt dat het om een miskraam of mogelijke (vroeg) geboorte gaat, het bloedverlies gepaard gaat met buikkrampen, een harde/gespannen buik, indien het niet van voorbijgaande aard is of bij twijfel/onzekerheid.

Het Latijnse woord voor een vrouwenborst is mamma, meervoud mammae. De eerste ontwikkeling van de borst begint al in de baarmoeder, zowel bij jongens als bij meisjes. Het borstgebied zal zich ontwikkelen tot melkkanaaltjes en melkklieren. De melkklieren blijven inactief tot de puberteit.

Baby's kunnen vlak na de geboorte wat zwelling van het borstweefsel vertonen en zelfs wat melkachtige vloeistof (genaamd 'heksenmelk') uit de tepels afscheiden. Dit kan zowel bij jongetjes als bij meisjes gebeuren. Dit gaat altijd vanzelf over.

Als meisjes in de puberteit komen beginnen de borsten te groeien. Onder invloed van iedere menstruatiecyclus groeit het borstweefsel een beetje. De meeste groei vindt plaats tijdens de puberteit, maar gaat door tot ongeveer het 35e levensjaar.

Er is zoveel variatie in de omvang en vorm van borsten dat het moeilijk te zeggen is wat 'normaal' is. Het is normaal dat beide borsten niet even groot zijn.

De omvang van de borsten is genetisch bepaald en hangt voornamelijk af van het percentage vetweefsel. De hoeveelheid vetweefsel varieert naarmate het lichaamsgewicht toe- of afneemt; de hoeveelheid klierweefsel blijft constant.

Zwangerschapshormonen zorgen ervoor dat er allerlei veranderingen plaatsvinden in de borst, als voorbereiding van het lichaam op het geven van borstvoeding. Het aantal melkkanaaltjes en melkkliertjes in de borst nemen toe. De borst wordt ongeveer 150 tot 500 gram zwaarder (dat verschilt per vrouw). Bij sommige vrouwen treedt pas aanzienlijke groei van de borsten op in de periode na de bevalling. De borsten zijn vaak gevoelig. De tepels worden naarmate de zwangerschap vordert donkerder en groter. Meestal zijn de borsten in de  zwangerschap al in staat tot het produceren van colostrum (= de eerste moedermelk). Je hoeft je dus geen zorgen te maken wanneer je druppeltjes vloeistof uit je borst verliest in de zwangerschap.

Het hormoon progesteron, gevormd door de placenta, remt de werking van het hormoon prolactine (prolactine is het hormoon dat de aanzet geeft tot melkproductie). Progesteron daalt sterk na de geboorte van de placenta. De aanwezige prolactine zal de melkproductie op gang brengen. De hoeveelheid melk neemt snel toe en de samenstelling verandert geleidelijk van colostrum naar rijpe moedermelk. Veel kraamvrouwen ervaren dit (ongeveer dag 3 na de bevalling) als stuwing.

Wordt er geen borstvoeding gegeven of melk afgekolfd, dan daalt het prolactinegehalte geleidelijk tot 'normale' waarden. Blijft de moeder borstvoeding geven of afkolven, dan zorgt de verhoogde prolactinespiegel voor het in stand houden van de moedermelkproductie.

D-H

De dooierzak is een vliezige zak die zorgt voor de eerste voedingsvoorraad voor het embryo/foetus in de zwangerschap. Voedingsstoffen worden via de dooierzak afgegeven aan de foetus. Een dooierzak is zichtbaar als een ring op echobeeld in de vroege zwangerschap. Vanaf 5+0 weken zwangerschap kan de dooierzak worden gezien en is de aanwezigheid een eerste bevestiging van een beginnende zwangerschap. In de periode tot 11 weken neemt de grootte van de dooierzak toe maar heeft geen voorspellende waarde wat betreft de afloop van de zwangerschap.

Tussen de 9 en 12 weken zwangerschap gaat de placenta de functie van de dooierzak overnemen en gaat deze zorgen voor de voeding van het kindje. In deze periode verdwijnt de dooierzak.

Het gebruik van drugs (zowel hard- als softdrugs) is nooit veilig, daarom adviseren we helemaal geen drugs te gebruiken in de zwangerschap. Ook als je een kinderwens hebt, adviseren we om geen drugs te gebruiken. Elke moeder en elk kindje reageert anders op drugs, ook verschillen de risico's van drugs per zwangerschapstermijn. Toch is het lastig om betrouwbare gegevens te krijgen over de effecten van drugs op de ontwikkeling van je kindje. Dit komt omdat (aanstaande) moeders die drugs gebruiken, vaak al een slechtere gezondheid hebben, vaker roken en/of alcohol drinken en minder gezond eten. Mogelijke gevolgen zijn: miskraam, groeivertraging, vroeggeboorte, loslatende placenta en concentratie- en ontwikkelingsproblemen bij het kind.

We kunnen begrijpen dat je het niet gemakkelijk vind om aan ons te vertellen of je drugs (hebt) gebruikt. Toch is dit voor ons hele belangrijke informatie, om zo goed mogelijk voor jou en je/jullie kindje te kunnen zorgen.

Uitgebreide informatie hierover is te lezen in de folder op www.deverloskundige.nl/folders. Er is een link met een folder over alcohol, roken en drugs.

In de zwangerschap, bij de geboorte maar ook na de geboorte kunnen er emoties bij jou maar ook bij je partner naar voren/boven komen die je niet (van jezelf) (her)kent. Je emoties worden versterkt door de zwangerschap. Bij een zwangerschap komen vaak blije vreugdevolle emoties kijken. Soms kan het echter zo zijn dat door de hormonen, maar ook door lichamelijke ongemakken je helemaal niet zo lekker in je vel zit. Ook de omgeving kan hieraan bijdragen, bijvoorbeeld de combinatie van je werk met de zwangerschap. Het is normaal dat je af en toe een dag hebt dat je wat somberder bent. Wanneer negatieve gevoelens overheersen neem dan contact met ons op of met je huisarts om hier een oplossing voor te vinden.

Daarnaast verandert je toekomst door de komst van het kindje. Je gedachten gaan vaak alle kanten op: de verantwoording voor jullie kind, de gezondheid van jullie kind, de veranderende relatie met je partner, de inrichting van het nieuwe leven, de bevalling en eventuele ervaringen uit voorgaande zwangerschappen. Dit zijn allemaal onderwerpen die vragen, onzekerheid, maar ook spanning, angst of stress kunnen veroorzaken.

Bedenk dat je deze gevoelens niet alleen hebt! Je bent niet de enige. Het is belangrijk dat je deze emoties en gevoelens met je omgeving kunt delen, maar ook dat je steun uit je omgeving ervaart. Deze omgeving kunnen familie of vrienden zijn, maar je mag natuurlijk ook altijd met ons het gesprek aangaan. Soms kunnen wij met een simpele uitleg veel onzekerheden weg nemen.

Voor meer informatie.

Erkenning
Wanneer je als man getrouwd bent of geregistreerd partnerschap hebt met de moeder van de ongeboren baby ben je automatisch (wettelijk) de vader. In andere gevallen kun je het kind erkennen. Bij erkenning wordt je als man de juridische ouder van het kind. Je krijgt dan een aantal rechten en plichten.

  • Het is belangrijk de erkenning voor 24 weken zwangerschap geregeld te hebben als je niet getrouwd of geregistreerd partner bent. Dit is omdat de geboorteaangifte gedaan moet worden wanneer het kindje, na 24 weken zwangerschap, geboren wordt. De erkenning regel je door samen bij de gemeente (soms op afspraak) langs te gaan met je legitimatiebewijs. Je kiest hierbij ook samen de achternaam van jullie kindje. Met de "akte van erkenning" kan de man na de geboorte de geboorteaangifte kan doen.

Ouderlijk gezag
Om de wettelijke vertegenwoordiger van het kind te worden moet je het ouderlijk gezag aanvragen. Wanneer je getrouwd of geregistreerd partners bent is dit weer automatisch geregeld. Bij de erkenning is dus niet meteen het ouderlijk gezag geregeld!
Wat is gezag?
Als je gezag hebt over een kind, dan ben je verantwoordelijk voor de verzorging en opvoeding van het kind. Je beheert het geld en de spullen van het kind. Ook ben je de wettelijke vertegenwoordiger. Kinderen mogen vaak niet zelf officiële handelingen doen. De wettelijk vertegenwoordiger doet dit dan voor het kind, hij zet bijvoorbeeld een handtekening op (officiële) documenten.
Voogdij
Voogdij is eigenlijk een heel vak apart, gelukkig is dit vaak niet nodig. Voogdij is het gezag van iemand anders dan de ouders. Een kind krijgt een voogd wanneer:

  • De ouders zijn overleden;
  • De ouders geen gezag mogen hebben;
  • De ouders zijn ontzet of ontheven uit het gezag.

De rechter benoemd een voogd, maar je kunt zelf ook al vast laten leggen in een testament via de notaris wie de voogd(en) zullen worden.

Meer informatie via de website van het RIVM en het informatieblad 'Gezag, omgang en informatie'.

We krijgen regelmatig het verzoek om een  zogenaamde "fit-to-fly" verklaring af te geven.
Als verloskundige kunnen we geen 'fitness-to-fly' verklaring afgeven, omdat we niet kunnen verklaren dat een zwangere gezond genoeg is om op een specifiek moment te vliegen.
Bovendien dient een 'fitness-to-fly' verklaring afgegeven te worden door een onafhankelijk arts. Dus ook je huisarts zou deze verklaring niet mogen afgeven.

Op verzoek van de zwangere kunnen we wel een zwangerschapsverklaring afgeven met de uitgerekende datum daarop. We zullen dit printen op ons eigen briefpapier.
De zwangerschapsverklaring geeft geen garantie dat je mag vliegen, dit bepaalt de vliegtuigmaatschappij uiteindelijk.

Indien je graag zwanger wilt worden, dan raden wij aan om 4 weken vóór de bevruchting, tot week 10 van de zwangerschap dagelijks foliumzuur (vitamine B11) te slikken. In de praktijk betekent dit dat vrouwen vaak vanaf het stoppen met anticonceptie foliumzuur gaan slikken (of een multivitamine voor zwangere vrouwen waarin de juiste hoeveelheid foliumzuur al in is verwerkt). Ben je onverwacht, of sneller zwanger dan gepland, begin dan zo snel mogelijk met het slikken van foliumzuur:

  • alle zwangere vrouwen: 0,4-0,5 mg foliumzuur;
  • vrouwen die zwanger zijn van een tweeling: 1 mg foliumzuur;
  • vrouwen die zelf een neuraal buisdefect hebben: 5 mg foliumzuur;
  • vrouwen die eerder een kindje met een neuraal defect hebben gehad: 5 mg foliumzuur.

De tabletten kun je zonder recept kopen bij de apotheek of drogist.

Van nature komt foliumzuur voor in groene groenten en citrusfruit. Bij het koken wordt een zeer groot deel hiervan vernietigd. 97% van de vrouwen krijgt via de voeding te weinig foliumzuur binnen. De reden dat we je aanraden foliumzuur te slikken is omdat een tekort aan foliumzuur de kans verhoogt op het krijgen van een kindje met een neuraal buisdefect (open rug of open schedel), lip-, kaak- en of gehemeltespleet en mogelijk ook een hartafwijking.

Meer informatie:


http://deverloskundige.nl/zwanger-worden/subtekstpagina/14/foliumzuur/

http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/foliumzuur.aspx

Bij de meeste vrouwen neemt het gewicht toe in de zwangerschap, er is veel variatie in deze toename. In de zwangerschap is het extra belangrijk om bewust te zijn van gezonde en gevarieerde voeding, het spreiden van koolhydraten en het beperken van het gebruik van suikers. Bij ons in de praktijk kiezen we ervoor om het gewicht in de zwangerschap wel in de gaten te houden, dit is niet verplicht in de zwangerschap en wordt ook niet in alle verloskundigenpraktijken gedaan. De reden dat we hier wel voor kiezen is omdat overgewicht een snel groeiend gezondheidsprobleem is in onze samenleving. Wij als verloskundigen zijn gezondheidsmedewerkers en daarom ook verantwoordelijk voor de problemen rondom overgewicht. Daarnaast lopen vrouwen met overgewicht in de zwangerschap en rondom de bevalling meer risico's, hierom is het belangrijk om dit overgewicht zoveel mogelijk te beperken. Er is ook een speciale zwangerschapscursus voor de zwangere vrouw met overgewicht in het Westfriesgasthuis.

Gemiddelde gewichtstoename
Gemiddeld wordt een zwangere 12-13 kilo zwaarder, hieronder is een tabel waarin je kunt zien waar de toename in gewicht in zit.

Foetus

3400 gram

Placenta

650 gram

Vruchtwater

800 gram

Groei van baarmoederspier

970 gram

Ontwikkeling en groei borsten

400 gram

Toename bloedvolume

1450 gram

Toename vocht buiten de bloedbaan

1400 gram

Toename vetopslag

3300 gram

Totaal

12,4 kilogram

In de eerste maanden neemt het gewicht door misselijkheid of verminderde eetlust soms wat af, dit kan geen kwaad. In de tweede helft van de zwangerschap neemt het vaak extra toe met ongeveer 500 gram per week.

Advies gewichtstoename
Onderstaande tabel geeft overzicht in ons advies over de gezonde gewichtstoename in de zwangerschap. Afvallen in de zwangerschap wordt afgeraden, maar het bewuster omgaan met voeding (eventueel met hulp van een diëtist) zorgt vaak al voor het stabiel blijven van het gewicht en eventueel zelfs een kleine afname. Dit kan geen kwaad!

BMI voor de zwangerschap

Gewichtstoename tijdens de zwangerschap

BMI kleiner dan 19

12,5-18 kg

BMI 19-26

11,5-16 kg

BMI 26-29

7-11,5 kg

BMI boven de 29

Maximaal 6 kg

Na de bevalling
Na de bevalling is de vrouw bij wie het gewicht gemiddeld is toegenomen, nog ongeveer 4 kilo zwaarder dan voor haar zwangerschap. Borstvoeding  is sterk aan te raden voor het kwijt raken van deze laatste kilo's en het helpt onder andere bij het voorkomen van (eventueel toekomstig) overgewicht bij het kind.

Tijdens de zwangerschap kan het voorkomen dat de spieren van de baarmoeder af en toe samentrekken: ook wel 'harde buiken' genoemd, de medische term is 'braxton-hickscontracties'. De baarmoeder is een spier welke zich ontwikkelt in de zwangerschap, harde buiken zijn een onderdeel van deze ontwikkeling en kunnen geen kwaad. Harde buiken geven geen ontsluiting.

Harde buiken zijn van korte duur (maximaal een aantal minuten) en pijnloos, ze kunnen wel gevoelig zijn. Meestal zit er geen/weinig ritme in, soms kunnen ze wel een periode regelmatig voorkomen. In de laatste weken van de zwangerschap kunnen harde buiken iets vaker voorkomen en ook gevoeliger zijn. De baarmoeder bereidt zich op die manier voor op de bevalling en de baarmoedermond kan door de harde buiken soms al zachter worden en een beetje opengaan. Deze harde buiken geven soms wel ongemak in de onderbuik en liezen, dit noemen we ook wel oefenweeën of voorweeën.

Wanneer de harde buiken regelmatig voorkomen, ga dan na of er toename is in de regelmaat, duur en intensiteit. Meestal is dit niet het geval en zakken de harde buiken (met behulp van rust!) na een periode weer af. Wanneer dit niet het geval is zijn de harde buiken mogelijk weeën en kun je contact met ons zoeken.

Bij een orgasme trekt de baarmoeder samen, ook wanneer je niet zwanger bent. In de zwangerschap zijn harde buiken na een orgasme dus een logisch gevolg en kunnen geen kwaad. Lees hier meer over seksualiteit rondom je zwangerschap.

Adviezen:

  • Soms kunnen harde buiken een signaal van je lichaam zijn om rustiger aan te doen. Wanneer je bij meer rust minder harde buiken ervaart, is het goed om dit signaal van je lichaam op te volgen. Zoek voor jezelf een manier van rust en ontspanning. Probeer na te gaan waarom je lichaam misschien meer rust nodig heeft. Dit kan zijn op het gebied van werk en de vaak daarbij behorende lichamelijke inspanning, maar ook mentaal/psychisch kan er drukte zijn.
  • Voorweeën of 'echte' weeën? Doe de douchetest! Voorweeën stoppen vaak onder de douche en 'echte' weeën niet. Daarnaast zorgt de warmte van de douche vaak voor ontspanning, altijd goed dus.
  • Heb je misschien een blaasontsteking? Dit kan een oorzaak zijn van een toename van harde buiken. Wanneer je hieraan twijfelt laat dit dan laagdrempelig controleren bij je huisarts. Geef het wel aan ons door wanneer je een blaasontsteking hebt.

Tijdens je zwangerschap stroomt er meer bloed (ongeveer een liter extra) door je lichaam. Je hart moet daardoor harder werken. In rust kun je soms je hart voelen kloppen.  Ook kan het lijken alsof je hart een slag overslaat of juist een keer extra slaat.

Hartkloppingen kunnen ook ontstaan als je op je rug ligt (bijvoorbeeld tijdens een echo of in bed). Je zwangere baarmoeder duwt dan onder invloed van de zwaartekracht een belangrijke ader (de vena cava inferior) een beetje dicht, waardoor je bloeddruk plotseling daalt. De medische benaming voor dit verschijnsel is het vena-cava-syndroom.

Adviezen:

  • Hartkloppingen kunnen je een angstig gevoel geven. Probeer rustig te blijven. Ga even zitten of liggen en leid je aandacht af door bijvoorbeeld wat te lezen.
  • Als je last hebt van pijn op de borst tijdens de hartkloppingen, neem dan direct contact op met je huisarts.
  • Een rustige lage buikademhaling zorg voor de beste opname van zuurstof. Hierdoor voel je je minder duizelig of slap en een rustige/lage buikademhaling voorkomt hyperventilatie.
  • Als je last hebt bij het op je rug liggen, draai dan op je (linker)zij.
  • Heb je ook last van tintelende vingers of een licht gevoel in je hoofd, dan ben je waarschijnlijk aan het hyperventileren. Je ademt dan te veel zuurstof in en te weinig uit. Maak een kommetje van je handen en zet deze voor je mond tijdens het ademhalen. Je kunt ook in- en uitademen in een plastic zakje.

Mag ik op mijn rug slapen als ik zwanger ben?
Je mag slapen zoals je zelf wilt en prettig vindt in de zwangerschap! Daar is dan ook meteen het belangrijkste mee gezegd: wat je (nog) prettig vindt. Vaak geeft je lichaam (of de baby!) vanzelf aan als een bepaalde houding niet meer fijn is, luister daarin goed naar je lichaam. Wanneer je als je zwanger bent op je rug ligt kan dit niet fijn voelen. Dit komt (zoals hierboven beschreven) omdat de zwangere baarmoeder onder invloed van de zwaartekracht een belangrijke ader (een beetje) dicht kan duwen. Hierdoor kun je je niet lekker voelen. Vaak is een zijligging de meest comfortabele houding, op de linkerzij wordt deze ader het meest ontlast.

Hoofdpijn komt regelmatig voor in de zwangerschap, met name in het eerste trimester. De oorzaak hiervan is niet duidelijk, maar er lijkt een verband te zijn met de hormonen. Hoofdpijn kan ook veroorzaakt worden door een hoge bloeddruk. Over het algemeen nemen migraine aanvallen af met het vorderen van de zwangerschapsduur. Bij hoofdpijn hebben we verschillende oorzaken/tips/adviezen:

  • Eet gezond en regelmatig, drink minimaal 2 liter water per dag.
  • Neem voldoende rust (bij veel hinder van de hoofdpijn adviseren we ook te overleggen met je werkgever over eventuele aanpassingen).
  • Warmte in de vorm van een bad, douche, kruik kan verlichting en ontspanning bieden.
  • Zorg voor voldoende lichaamsbeweging, minimaal 30 min per dag, bij voorkeur in de buitenlucht (opname van vitamine D door zonlicht!).
  • Hoofdpijn kan ook vanuit de spieren in de rug/nek komen. Je houding/zwaartepunt verandert door je groeiende buik, soms kunnen je spieren hierdoor wat anders/vaster komen te zitten. Een massage kan dan helpen (evt. door een fysiotherapeut).
  • Een laag ijzergehalte kan ook een oorzaak zijn van hoofdpijn. Deze meten we aan het begin van de zwangerschap en rond 30 weken, vaker wanneer nodig.
  • Hoofdpijn kan stress/spanning gerelateerd zijn. Ga bij jezelf na of er factoren zijn die jouw stress of spanning geven en probeer die zoveel mogelijk van je af te zetten of te bespreken met iemand (mag altijd met ons).
  • Probeer gedurende de dag niet teveel achter 'schermen' te zitten (tv, telefoon, computer e.d.).
  • Je mag eventueel paracetamol 500 mg innemen, maximaal 6 tabletten per dag. Hoe minder medicijnen, hoe beter.

Pigment
Tijdens de zwangerschap is er vaak een verandering van het pigment in de huid. Dit kan je terug zien in de lijn onder de navel, rondom de tepels, rondom de vagina en in je gezicht. In het gezicht wordt de toename van het pigment ook wel 'zwangerschapsmasker' genoemd. Na de zwangerschap verdwijnen de pigmentvlekken meestal vanzelf weer.

Adviezen:

  • Het is belangrijk om je goed te beschermen tegen de zon met zonnebrandcrème, een dagcrème met SPF, een hoed of uit de zon blijven.

Striae
Door de snelle groei van je buik, benen en borsten kunnen de elastische vezels van je huid scheuren, waardoor paars- of blauwrode strepen ontstaan: striae. Striae wordt veroorzaakt door een snelle uitzetting van de huid. Striae is niet te voorkomen, het is wel zo dat een vochtrijke huid (probeer 2 liter water te drinken per dag) moeilijker scheurt. Na verloop van tijd vervagen deze strepen wel en worden lichter van kleur, maar zullen nooit helemaal meer verdwijnen.

"Beauty scars noem ik ze, een trofee na twee zwangerschappen die twee prachtige kinderen hebben opgeleverd. Kijk eens wat mijn lichaam heeft gepresteerd. Het bewijst dat schoonheid vele lagen heeft. Je lichaam vertelt een verhaal, je ziet eraan wat iemand heeft meegemaakt. Dat zij kinderen heeft gebaard, of moeite heeft gedaan om overgewicht kwijt te raken. Wij vrouwen zijn vaak negatief over ons lijf, terwijl onze mannen er juist positief over zijn." Linda Magazine 2017

Haargroei
De haargroei kan anders zijn in de zwangerschap. Door hormonen groeien de haren sneller en er kan een milde vorm van overbeharing zijn (soms ook op plaatsen waar je normaal geen haren hebt zoals bijvoorbeeld gezicht, rond de tepels, op de onderbuik tussen navel en schaamstreek). Tijdens de zwangerschap is de haaruitval verminderd, maar de eerst maanden na de bevalling vallen de haren extra uit. Het normale patroon herstelt zich binnen een jaar.

I-R

Het RIVM bevat betrouwbare informatie over alle verschillende infectieziekten en zwangerschap. De infectieziektes waar we de meeste vragen over krijgen bespreken we hieronder: de waterpokken, vijfde ziekte en CMV. Als je zwanger bent en in aanraking gekomen bent met een infectieziekte en je weet niet of je deze infectie in het verleden gehad hebt, laat dit dan aan ons weten.

 

Waterpokken
Wat zijn de waterpokken?
Waterpokken (ofwel het Varicella zoster virus) is een besmettelijke ziekte, veroorzaakt door een virus. De meeste zwangere vrouwen hebben de waterpokken al gehad (als kind), we vragen dit altijd na bij het intakegesprek. Als je ooit een keer de waterpokken hebt gehad (96 procent van de Nederlands bevolking), dan heb je beschermende antistoffen en loop je geen risico.

Kan de infectie kwaad in de zwangerschap?
Een zwangere vrouw die nog nooit waterpokken heeft gehad, loopt een klein risico om de infectie in de zwangerschap op te lopen wanneer zij in aanraking komt met het virus. Het virus kan via de placenta worden overgedragen aan je kindje. Tot twintig weken zwangerschap, is er hierdoor een kleine kans op het ontstaan van een aangeboren afwijking. Na twintig weken zwangerschap kan je kindje ook geïnfecteerd raken, maar houdt er dan doorgaans niets aan over. Laat het aan ons weten als je nog nooit waterpokken gehad hebt en je in aanraking bent gekomen met de waterpokken. We kunnen dan bloedonderzoek inzetten naar de aanmaak van verschillende antistoffen.

Kun je de infectie voorkomen?
Er is geen inenting tegen de vijfde ziekte en ook geen medicijn die het kan voorkomen. Behandeling is ook niet mogelijk, de ziekte verdwijnt vanzelf.

Op deze website van het RIVM staat hele duidelijke informatie met vragen en antwoorden over de waterpokken en zwangerschap.

Vijfde ziekte
Wat is de vijfde ziekte?
Het parvovirus B19 is de verwekker van de kinderziekte erythema infectiosum (in de volksmond de vijfde ziekte). Bij kinderen die de vijfde ziekte hebben (vaak in de leeftijd van 4-10 jaar) komt dit tot uiting door: kleine rode vlekjes in het gezicht (deze kunnen zich gaan verspreiden over het hele lichaam), wangen kunnen vuurrood worden, soms koorts, soms jeuken de vlekjes. Na ongeveer een week verdwijnen de vlekjes, ze kunnen nog een paar weken lang terug komen bijvoorbeeld door warmte, kou of drukte. Ze verdwijnen dan meestal ook weer snel. Kinderen voelen zich vaak niet ziek.

Kan de infectie kwaad in de zwangerschap?
In de eerste 20 weken van de zwangerschap kan een infectie met de vijfde ziekte gevolgen hebben voor de zwangerschap. Zwangere vrouwen die werken met jonge kinderen, zoals in de kinderopvang of het basisschoolonderwijs kunnen we aan het begin de zwangerschap een bepaling doen om te kijken of je antistoffen hebt tegen de vijfde ziekte. Dit betekend dat je de ziekte ooit hebt doorgemaakt en dat je hem niet nog een keer kunt krijgen.

De kans dat je als zwangere de ziekte krijgt als er bijvoorbeeld een uitbraak is op school is zeer klein. Je kind ophalen of wegbrengen is dus geen probleem. Mocht er een uitbraak zijn op school in de klas van je kind vermeld dit dat wel aan ons.

Kun je de infectie voorkomen?
Er is geen inenting tegen de vijfde ziekte en ook geen medicijn die het kan voorkomen. Behandeling is ook niet mogelijk, de ziekte verdwijnt vanzelf.

Op deze website van het RIVM staat hele duidelijke informatie met vragen en antwoorden over de vijfde ziekte en zwangerschap.

 

CMV
Wat is CMV?
CMV wordt veroorzaakt door het cytomegalovirus, het is een milde besmettelijke ziekte. 40-90% van de mensen in Nederland hebben de infectie doorgemaakt als kind. Vaak zijn er geen ziekteverschijnselen. Het virus zit in lichaamsvocht (zoals bijvoorbeeld speeksel, bloed, urine, sperma, moedermelk) van mensen die het virus bij zich hebben. Het virus blijft na besmetting in het lichaam aanwezig en kan soms weer opleven als de weerstand laag is.

Kan de infectie kwaad in de zwangerschap?
Wie tijdens de zwangerschap voor het eerst in aanraking komt met CMV kan het virus overdragen op het ongeboren kind, deze kans is minder dan 1%. Omdat dit zo weinig voorkomt wordt hier verder geen actie op ondernomen in de zwangerschap.

Kun je de infectie voorkomen?
Vooral jonge kinderen scheiden CMV langdurig (jaren) in hoge mate uit in urine en speeksel. In een thuissituatie met jonge kinderen overdracht van CMV bijna niet te vermijden. Het advies aan zwangeren is:

  • Een goede handhygiëne bij contact met speeksel en urine van jonge kinderen.
  • Contact met speeksel van jonge kinderen vermijden door geen voedsel, bestek en bekers te delen.

Op deze website van het RIVM staat hele duidelijke informatie met vragen en antwoorden over CMV en zwangerschap.

Jeuk komt veel voor in de zwangerschap, 20% van de vrouwen krijgt te maken met een vorm van zwangerschapsjeuk. De meeste van deze aandoeningen zijn niet ernstig, alleen erg vervelend voor de moeder zelf. De jeuk komt meestal voor op de buik, borsten, armen, benen, handen en voeten. Soms ook in de slijmvliezen. Een paar dagen na de bevalling is de jeuk meestal weer verdwenen. De jeuk kan ook ontstaan door striae.

Een van de aandoeningen die onder zwangerschapsjeuk valt kan soms niet goed zijn voor de gezondheid van je kindje; zwangerschapscholestase. Deze vorm komt heel erg weinig voor (2% van de zwangerschappen) en alleen in de laatste drie maanden van de zwangerschap. Deze aandoening ontstaat door een lichte stuwing van de lever onder invloed van hormoonveranderingen. Hierdoor komen er meer galzouten in de bloedbaan. De belangrijkste klacht is hevige jeuk, vooral aan armen en benen, soms ook jeuk aan de voetzolen en handpalmen.

Adviezen:

  • Probeer niet te krabben! Het wordt alleen maar erger als je krabt. Als het op één plek zit kun je het met verband verbinden zodat je er niet zo makkelijk bij kunt. Houdt je nagels kort.
  • Mentholpoeder/gel geeft soms een verlichtend effect.
  • Niet al te vaak douchen/baden want daarmee droog je de huid uit en dan gaat je huid nog meer jeuken.
  • Gebruik ongeparfumeerde verzorgingsproducten.
  • Je huid vet houden werkt soms verlichtend (bijvoorbeeld met natuurlijk oliën).
  • Katoenen kleding dragen en je bed opmaken met katoenen beddengoed; huid lucht geven.
  • Veel water drinken; 2 liter (afvalstoffen wegspoelen), niet te vet eten, dan moet je lever nog harder werken.
  • Je moet het altijd melden aan ons (via de mail of op het spreekuur) als je denkt dat je zwangerschapscholestase zou kunnen hebben, dus wanneer je hevige jeuk heb die niet afneemt op armen/benen en/of voetzolen/handpalmen in de laatste drie maanden van de zwangerschap.
  • Meldt het ook als je jeuk hebt in combinatie met blaren/bultjes.

In je zwangerschap begin je op een gegeven moment je kindje te voelen in je buik, dit wordt ook wel leven voelen genoemd. Wanneer je je kindje gaat voelen is per vrouw heel verschillend. Hoeveel je het kindje uiteindelijk gaat voelen in je buik is ook per vrouw, maar zelfs per zwangerschap anders. Indien je zwanger bent van je eerste kindje, begin je het vaak te voelen rond 20 weken zwangerschap. Indien je al eerder zwanger bent geweest,  kun je het al eerder voelen.

Het is belangrijk dat je je kindje voelt bewegen in je buik zoals jij gewend bent. Het is dus ook belangrijk om daarin een patroon wat voor jou en je baby 'normaal' is te ontdekken en je hiervan bewust te zijn. Wanneer je baby anders of minder beweegt dan dat je gewend bent moet je ons bellen op het spoednummer: 06-230 81 321.

Er is een uitgebreide folder: 'Jouw zwangerschap: Je baby voelen bewegen' ons advies is om deze goed te lezen. Deze is te vinden via: www.deverloskundige.nl/folders.

Het herpesvirus geeft kleine, besmettelijke blaasjes. Deze kunnen ontstaan op de lip, ook wel koortslip genoemd. Bij genitale herpes zitten de blaasjes op de geslachtsdelen. De oorzaak van beide infecties is dus hetzelfde virus! De blaasjes gaan vanzelf weer weg maar kunnen weer terug komen. In de zwangerschap kan een infectie (zowel op de lip of bij de geslachtsdelen) geen kwaad.

Voorzichtigheid is belangrijk bij een herpesinfectie rondom de bevalling. Het virus kan dan overgedragen worden aan de baby en die kan er heel erg ziek van worden (herpes neonatorum met mogelijk hersenvliesontsteking). Mensen met een koortslip moeten voorkomen dat kinderen direct in contact komen met de actieve koortslip. Daarnaast is nodig regelmatig de handen te wassen met een antibacteriële zeep. Bespreek een genitale herpes infectie in de zwangerschap met de verloskundige.

Laat na de bevalling mensen die een koortslip hebben liever niet op kraamvisite komen en in ieder geval de baby niet zoenen, knuffelen of aanraken. Om besmetting te voorkomen moeten gezinsleden met een koortslip steeds hun handen wassen voor ze de baby aanraken en direct contact met de koortslip vermijden. Hoe ouder de baby wordt, hoe kleiner het risico op infectie, maar voorzichtigheid is geboden tot een jaar na de geboorte.

In de zwangerschap verandert de werking van de maag en de darmen. Veel vrouwen ervaren hiervan ergens in de zwangerschap maagzuurklachten, hier kun je al vroeg in de zwangerschap last van hebben. Onder invloed van het zwangerschapshormoon progesteron wordt de beweging van de maag en de darmen minder. Hierdoor werken de darmen langzamer en kan de maag zich langzamer legen in de darmen. Ook sluit de maagklep minder goed door progesteron en door het stijgen van je middenrif door de groeiende baarmoeder. Deze veranderingen van de maag en de darmen verklaren ook de neiging tot misselijkheid en obstipatie (hardere en/of moeizamere ontlasting).

Adviezen:

  • Het laten staan van te vet eten, pittig gekruid eten, sterke koffie, koolzuurhoudende dranken of ander prikkelend drinken of eten.
  • Kleinere beetjes eten door de dag heen (6x per dag een kleine maaltijd) in plaats van grote maaltijden op een dag. Probeer ervoor te zorgen dat je maag niet te gevuld raakt, dus ook bijvoorbeeld niet drinken bij het eten, doe dit ervoor of erna.
  • Vanillevla of melk kan verlichting bieden.
  • Meer verticaal in plaats van liggend slapen.
  • Vooroverbuigen zoveel mogelijk vermijden, door je knieën gaan met bukken (dit is ook beter voor je rug!).
  • Volgens sommige bronnen helpt het kauwen op onbehandelde amandelen om het overtollige zuur te binden.

Het is belangrijk dat je tijdens je zwangerschap zorgvuldig omgaat met het gebruiken van medicijnen. In het algemeen geldt: hoe minder, hoe beter. Maar soms is het gebruik van medicatie juist belangrijk voor de gezondheid van jou en je kindje. Sommige stoffen uit medicijnen hebben al vroeg in de zwangerschap invloed op de ontwikkeling van je kindje. Vertel het ons daarom altijd wanneer je medicijnen gebruikt. Laat de apotheek en huisarts ook altijd weten dat je zwanger bent, de medicatie die je gebruikt dient soms namelijk aangepast te worden. Het is aan te raden om al bij een zwangerschapswens in overleg te gaan over de medicijnen die je gebruikt, om zo gezond en veilig mogelijk aan een zwangerschap te beginnen. Bij het Lareb kun je betrouwbare informatie vinden over medicijnen en zwangerschap / borstvoeding.

Voor veel vrouwen (70-85% heeft ermee te maken) is misselijkheid een van de eerste symptomen van zwanger zijn. Bij de helft van deze vrouwen leidt de misselijkheid tot overgeven, voornamelijk in de ochtend. Misselijkheid wordt waarschijnlijk veroorzaakt door de hormonale veranderingen en de snelle stijging van HCG en oestrogeen en is dus heel normaal! Het begint meestal rond 6 weken zwangerschap, is het sterkt aanwezig bij 8-9 weken, wordt vaak weer minder tussen de 12 en 16 weken en is vaak verdwenen na 16-20 weken. Een enkele keer blijft de misselijkheid langer aanwezig of is deze een stuk ernstiger. Indien de misselijkheid extreem is en er uitdroging optreedt, spreken we van 'hyperemesis gravidarum'. De stichting zwangerschapsmisselijkheid en hyperemesis gravidarum geeft goede betrouwbare informatie en bevat ook lotgenoten, want je bent niet alleen!

Tips en adviezen bij zwangerschapsmisselijkheid:

  • Zorg voor voldoende rust; vermoeidheid maakt de misselijkheid vaak (nog) erger.
  • Leg een droge cracker, beschuit oid naast je bed en eet dit een kwartier voordat je op wilt staan. Opstaan met een lege maag kan de misselijkheid namelijk meer opwekken.
  • Eet regelmatig (a 1,5-3 uur), licht verteerbaar voedsel en kleine beetjes verdeeld over de dag.
  • Vermijd voedingsmiddelen en geuren die prikkelend werken, zoals vet, sterk gekruid voedsel en koude dranken.
  • Probeer goed te blijven drinken (streven is in ieder geval 2 liter water per dag), lauw water kan vaak beter verdragen worden.
  • Probeer zo gezond mogelijk te leven, maar wat ook geldt is: iets is beter dan niets.
  • Gemberpoeder, 4 keer per dag 250 mg in tabletvorm zou kunnen werken (of zet een pot verse gemberthee).
  • Er zijn ook aanwijzingen dat een Sea-band kan helpen bij misselijkheid. Een Sea-band werkt door middel van acupressuur.
  • Bel ons of je huisarts indien je je zorgen maakt over hoe je je voelt of de mate van overgeven.
  • In sommige gevallen kan je huisarts medicatie tegen de misselijkheid voorschrijven.

Onderstaande informatie is in samenwerking geschreven met Branca Smit, bekkenfysiotherapeut bij Bekkenfysiotherapie Hogen Esch.

Tijdens de zwangerschap werken de darmen wat trager. Dit komt door de veranderde hormonale huishouding in je lichaam, waardoor de spieren in de darmwand (die ervoor zorgen dat de ontlasting naar buiten word vervoerd) slapper zijn en dus minder goed kunnen werken. Daarnaast verdrukt de groeiende baarmoeder de darmen en neemt bij veel zwangere vrouwen hun lichaamsbeweging af (het is dus eigenlijk juist des te belangrijker dat je wel die 30 minuten per dag beweegt!). Soms ontstaan aambeien indien de ontlasting erg hard is. Om aambeien proberen te voorkomen, is het belangrijk om te proberen niet te persen op het toilet. Je kunt beter door middel van ademhaling en de de juiste toilethouding de darmwerking proberen te stimuleren.

Adviezen:

  • Het is belangrijk om goed te drinken (>2 liter water per dag, dit kun je jezelf aanleren!).
  • Met voeding kun je veel doen om je ontlasting soepeler te laten verlopen. Je kunt op de website van het Voedingscentrum kijken voor meer tips.
  • Lichaamsbeweging stimuleert de darmwerking, daarom is het extra belangrijk om minimaal 30 minuten per dag te bewegen.
  • Ga op aandrang, neem een goede toilethouding aan. Als je niet gaat poepen bij aandrang gaat het aandranggevoel weg en onttrekken de darmen (nog meer) vocht uit de ontlasting. Dit heeft tot gevolg dat de ontlasting harder wordt en er moeilijker uit komt. Hierdoor kunnen aambeien ontstaan.
  • Er zijn heel veel eenvoudige tips rondom obstipatie, speur hiervoor gerust het internet af. Ook een gezondheids- of natuurwinkel hebben soms natuurlijke producten (zoals lijnzaad) die goed kunnen helpen.
  • Indien nodig, mogen sommige laxeermiddelen gebruikt worden in de zwangerschap. Lactulose is een laxeermiddel wat zonder recept verkrijgbaar is en wat kan helpen bij obstipatie. Andere laxeermiddelen gaan op recept via de huisarts. Voor alle medicijnen geldt: hoe minder, hoe beter. Het is dus beter om te proberen het probleem eerst met bovenstaande stappen op te lossen.
  • Problemen met ontlasting/windjes kunnen mogelijk te maken hebben met functie van je bekkenbodem. Twijfel je of klachten die je hebt te maken kunnen hebben met je bekkenbodem? Neem laagdrempelig en zonder verwijzing contact op met een bekkenfysiotherapeut.

Ontlasting na de bevalling
De eerste keer ontlasten na de bevalling kan best een beetje eng zijn. Meestal duurt het een paar dagen voordat dit op gang komt. Belangrijk om op aandrang te gaan. Ga ontspannen bol zitten op de wc. Als je goede aandrang hebt komt de ontlasting meestal vanzelf, probeer niet te persen. Mogelijk zijn er aambeien ontstaan tijdens de bevalling. Dit kan wat helder bloed geven bij het afvegen. Aambeien herstellen vanzelf weer na de bevalling.

Adviezen:

  • Lees bovenstaande adviezen.
  • Let op: veel vrouwen gebruiken na de bevalling ijzerrijk eten of medicijnen om het Hb-gehalte te verhogen vanwege het bloedverlies bij de bevalling. Dit kan zorgen voor hardere ontlasting en soms een andere kleur ontlasting dan je van jezelf gewend bent.

Diarree
Net als buiten de zwangerschap, kun je ook in de zwangerschap last hebben van diarree. De oorzaak is meestal een griepje of wanneer je iets verkeerds gegeten hebt. Belangrijk is om goed te blijven drinken. Je kunt eventueel ORS halen bij de drogist of apotheek.

Tijdens de zwangerschap moet je vaker plassen dan normaal. Dat komt omdat je steeds groter wordende baarmoeder op je blaas drukt, doordat de urineleiders tijdens de zwangerschap wijder open staan en de blaaswand tijdens de zwangerschap wat slapper is. Hierdoor heb je snel het gevoel dat je moet plassen. Het is tijdens de zwangerschap extra belangrijk dat je een goede houding hebt bij het plassen, omdat het moeilijker is om helemaal uit te plassen. Hierbij een document met het juiste 'toiletgedrag' bij plassen.

Urineverlies
Tijdens de zwangerschap kan het voorkomen dat je ongewenst urineverlies hebt. Dit kan komen door bovenstaande veranderingen en omdat de bekkenbodem (die helpt bij het ophouden van je urine) tijdens de zwangerschap zijn trampolinefunctie verliest.

Blaasontsteking
Een blaasontsteking komt in de zwangerschap vaker voor dan buiten de zwangerschap. Het is in de zwangerschap soms lastig te ontdekken. Vaak plassen, kleine beetjes plassen, wat last van de onderbuik of onderrug zijn namelijk klachten die kunnen passen bij een blaasontsteking, maar kunnen ook zwangerschap gerelateerd zijn. Bij een blaasontsteking is er ook regelmatig sprake dat het plassen branderig/pijnlijk aanvoelt. Als je klachten herkent, raden wij je aan om je urine in te leveren bij je eigen huisarts. Bij twijfel mag je ons altijd bellen/mailen om te overleggen. Het is belangrijk dat een blaasontsteking met antibiotica wordt behandeld in de zwangerschap, om een nierbekkenontsteking te voorkomen (dit kan namelijk leiden tot een vroeggeboorte).

Adviezen:

  • Niet persen tijdens het plassen en GEEN stippeltjes plassen. Op deze manier druk je de urinebuis dicht en kan er resturine achterblijven wat het risico op een blaasontsteking vergroot.
  • Plas helemaal uit met een juiste toilethouding. Kantel het bekken een paar keer. Na het plassen de bekkenbodem aanspannen en loslaten.
  • Cranberries of cranberry pillen kunnen helpen de blaas schoon te houden. Op de verpakking staat vaak; niet gebruiken bij zwangerschap of in borstvoedingsperiode of er staat; overleg met je arts. In een richtlijn van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie staat dat de effectiviteit van cranberryproducten (sap en tabletten) aangetoond is ter voorkoming van terugkerende urineweginfecties. Optimale dosering en toedieningsvorm zijn niet bekend, wees daarom voorzichtig met de dosering.
  • Drink voldoende, zo kan de urine niet te geconcentreerd worden en het risico op een blaasontsteking minimaliseert.
  • Problemen met plassen kunnen mogelijk te maken hebben met functie van je bekkenbodem. Twijfel je of klachten die je hebt te maken kunnen hebben met je bekkenbodem? Neem laagdrempelig en zonder verwijzing contact op met een bekkenfysiotherapeut.

Plassen na de bevalling
De eerste dagen na de bevalling kan het zijn dat je minder gevoel voor plassen hebt. Dit komt doordat de zenuwen van de blaas onder druk hebben gestaan tijdens de bevalling. In de loop van de weken zal dit gevoel herstellen.

Advies:

  • Regelmatig (elke 2-3 uur) plassen is de eerste week verstandig. Koppel dit bijvoorbeeld aan voedingsmomenten. Ga rustig op de wc zitten, laat de plas vanzelf komen, niet persen. Rustig uitplassen. Na het plassen één keer de bekkenbodem aanspannen en weer loslaten. Dan heb je gelijk je bekkenbodem geoefend. NIET tijdens het plassen de bekkenbodem aanspannen. Dit vergroot de kans op de blaasontsteking.

Voor vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven kan het vasten een extra belasting zijn. In principe is het vasten verplicht voor iedereen, maar wanneer het een risico oplevert voor de gezondheid van moeder en/of (ongeboren) kind dan is het vrouwen toegestaan om van het vasten af te zien. Als je besluit om niet te vasten, kan je gevraagd/opgedragen worden om het vasten later in te halen of om het niet-vasten op een andere manier te compenseren.

Ben je zwanger of geef je borstvoeding tijdens Ramadan? Beslis dan zelf over wat goed voelt voor jou.

De eerste 12 weken van de zwangerschap zijn heel belangrijk voor de ontwikkeling van het kindje. In deze kwetsbare periode worden alle organen aangelegd en wordt het kindje gevormd. Er zijn aanwijzingen dat de placentagroei wordt beïnvloed door veranderingen in de leefstijl gedurende Ramadan. Dit kan op de lange termijn gevolgen hebben voor de gezondheid van het kind. Zowel een laag placentagewicht als een laag geboortegewicht verhogen het risico op ziekten (hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten) in het latere leven.

Omdat het niet duidelijk is of het vasten schadelijk is voor de gezondheid van je kind, overweeg je misschien om de borstvoeding voor of tijdens de Ramadan af te bouwen. In de Koran wordt echter duidelijk aangeraden je kindje ten minste tot de leeftijd van twee jaar zelf te blijven voeden. De Wereldgezondheidsorganisatie [WHO] ondersteunt dit advies. Ook al verandert de samenstelling van je melk misschien als je vast tijdens de Ramadan, toch bevat jouw melk altijd belangrijke antistoffen die niet in kunstvoeding of andere voedingsmiddelen zitten. Deze antistoffen zijn heel belangrijk voor de ontwikkeling van je kind.

Voor meer informatie:

Algemene gezondheidsadviezen tijdens de ramadan 

Borstvoeding en vasten tijdens de Ramadan

Reizen tijdens de zwangerschap kan in principe geen kwaad. Het is vaak juist een heerlijk uitje en een goede ontspanning voor tijdens de zwangerschap. Dus het advies is vooral; geniet ervan!! Er zijn wel een aantal punten waarop je kunt letten bij het boeken/maken van een reis:

  • Neem altijd je zwangerschapskaart en eventueel verklaring mee op reis. Zorg er ook voor dat je onze telefoonnummers in je telefoon hebt staan. Het is ook handig om de contactgegevens van een ziekenhuis in de buurt van je reisbestemming op te zoeken.
  • Vliegen: vliegen is ongevaarlijk, alhoewel er bij lange vliegreizen een verhoogde kans is op het ontwikkelen van trombose (bloedpropje). De voornaamste reden waarom vliegtuigmaatschappijen zwanger vrouwen soms niet mee willen laten vliegen, is omdat ze bang zijn dat je in het vliegtuig bevalt. Kijk altijd naar de voorwaarden van de vliegmaatschappij waarmee je vliegt.
  • Hooggebergte: het wordt niet aangeraden naar gebieden te reizen die meer dan 2.150 meter boven zeeniveau liggen. Dit in verband met een zuurstofarme omgeving die daar kan zijn, dit kan gevolgen hebben voor de groei van je kindje.
  • Tropische gebieden: je bent als zwangere vrouw vatbaarder voor infecties, deze kun je hier sneller oplopen. In veel van deze gebieden komt ook malaria voor, dit verloopt vaak ernstiger in de zwangerschap dan daarbuiten. Indien er geen noodzaak is, wordt daarom geadviseerd deze gebieden niet te bezoeken tijdens de zwangerschap.
  • Vaccinaties: vaccinaties met verzwakte of levende kiemen worden niet geadviseerd in de zwangerschap.
  • Zika-virus: indien je een zwangerschapswens hebt of als zwanger bent, wordt geadviseerd een reis naar een gebied met het Zika-virus uit te stellen. Meer informatie kun je vinden op de website van het RIVM, daar vind je ook een verwijzing naar de landen waar het Zika-virus voorkomt.

Meer informatie over reizen kun je inwinnen bij de GGD.

Aan het begin van de zwangerschap vertellen we je over een bloedonderzoek dat je kunt laten doen. Dit bloedonderzoek doen we standaard bij elke zwangere, maar natuurlijk alleen met jouw toestemming. Meer over dit bloedonderzoek is te lezen in de folder 'Zwanger' via het RIVM. Een onderdeel van dit bloedonderzoek is het bepalen van de Rhesus D en Rhesus c factor. Deze kunnen positief of negatief zijn, dit is een eigenschap van jou als persoon, net als je haarkleur of je kleur ogen. Hier is dus niets goed of fout aan. Als de Rhesus D of c factor negatief is heb je een iets grotere kans om antistoffen tegen de bloedgroep van je kindje te maken, daarom bepalen we deze antistoffen een keer extra in de zwangerschap rond 27 weken. Als je Rhesus D negatief bent bepalen we ook nog wat de Rhesus D factor van je kindje is, afhankelijk van de uitslag hiervan krijg je bij 30 weken en na de bevalling anti-D toegediend via een injectie in je bil of bovenbeen.

Bij het bespreken van de uitslagen van het bloedonderzoek geven we uitleg over Rhesus en of bovenstaande bij jou van toepassing is.

Ook is er meer te lezen in onderstaande bronnen:

Roken wordt ontraden vanaf het moment dat er een kinderwens is (voor zowel de man als de vrouw). Als je zwanger bent en je rookt nog, heb je een grotere kans op het krijgen van een miskraam. De oorzaak hiervan is nog niet helemaal duidelijk. Het kan komen doordat tabaksrook (met o.a. nicotine en koolmonoxide) afwijkingen in de genen van je kindje veroorzaakt of omdat je kindje minder voeding en zuurstof binnen krijgt. Er is ook een grotere kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.

In de zwangerschap is roken een grote riscofactor voor 'schade' aan je kindje. Veel vrouwen lukt het niet om te stoppen met roken, maar minderen wel. Echter, elke sigaret is schadelijk voor je kindje! De schadelijke stoffen die je lichaam opneemt tijdens het roken (of meeroken), komen via de placenta in de bloedbaan van je kindje terecht. Dit kan zorgen voor een achterstand in de ontwikkeling van je kindje. De gevolgen hiervan kunnen zijn: een aangeboren afwijkingen (denk aan een klompvoet of een hazenlip), een te licht kindje, een vroeggeboorte en/of minder goede ontwikkeling van de organen (zoals het hart). Ook kan de placenta vroegtijdig loslaten, waardoor er geen voedingsstoffen en zuurstof meer naar je kindje worden vervoerd. Na de bevalling geeft roken meer kans op wiegendood. In de latere ontwikkeling van het kindje geeft het meer risico op onder andere overgewicht, astma, gedragsproblemen en een hoge bloeddruk. Ook is er meer kans dat je kindje zelf gaat roken.

Adviezen:

  • Zo snel mogelijk stoppen met roken, dit advies zullen we ook zo snel mogelijk verder met je bespreken. Uitgebreide hulp hierbij kun je via de huisarts krijgen en er zijn ook vele websites waar stophulp geboden wordt (rookvrijookjij.nl, www.rookvrijallebei.nl).
  • Stop samen met je partner: dit vergroot de kans dat het lukt om te stoppen en dat jullie het ook volhouden. Samen sta je sterker!
  • Zorg voor een rookvrij huis en een rookvrije auto.
  • Beloon jezelf. Met al het geld dat je bespaart door niet te roken, kun je wat leuks voor jezelf of jullie aanstaande kindje kopen.
  • Zoek afleiding door bijvoorbeeld een glas water te drinken, een wandelingetje te maken of een tijdschrift te lezen.

Meer informatie over het stoppen met roken:

https://www.ikstopnu.nl/rookvrijeouders/menu/

S-Z

Onderstaande informatie is in samenwerking geschreven met Branca Smit, bekkenfysiotherapeut bij Bekkenfysiotherapie Hogen Esch.

De beleving van seksualiteit tijdens de zwangerschap wisselt per vrouw en per zwangerschap. Ook kan de zwangerschap een periode zijn waarin de (seksuele) relatie tussen man en vrouw grote veranderingen ondergaat en ook onder spanning kan komen te staan. Bij een normaal verlopende zwangerschap zijn er geen geboden of verboden ten aanzien van seksualiteit.

Vrijen
Zoals al eerder benoemd zijn er bij een normaal verlopende zwangerschap geen geboden of verboden ten aanzien van seksualiteit en gemeenschap. Wel kan de behoefte aan en de beleving van seksualiteit per vrouw en per zwangerschap verschillen. Bij veel vrouwen neemt de behoefte aan gemeenschap af in het eerste trimester door de grote veranderingen aan het lichaam zoals gevoelige/pijnlijke borsten, misselijkheid, vermoeidheid en hormoonschommelingen. In de tweede helft van de zwangerschap kan de behoefte juist weer toenemen. Vaak gaan vrouwen weer lekkerder in hun vel zitten, nemen de zwangerschapsklachten af en is de zwangere buik nog niet zo groot. Door een hogere doorbloeding van de geslachtsorganen kunnen vrouwen sneller opgewonden raken en kan een orgasme intenser worden beleefd.

Bij de man kan de beleving van seksualiteit beïnvloed worden door zijn angst een miskraam te veroorzaken of het kind te beschadigen. Hier hoeft geen angst voor te zijn. Sommige mannen vinden het zwangere vrouwenlichaam niet aantrekkelijk (of juist wel!), maar je kunt ook jezelf minder aantrekkelijk vinden waardoor je minder behoefte hebt aan seksualiteit. Het kan ook zijn dat een prettige houding vinden lastiger wordt (vooral in het laatste trimester van de zwangerschap).

Belangrijk om te weten!

  • Bij gemeenschap en/of een orgasme kan de baarmoederspier samentrekken. Dit is ook zo als je niet zwanger bent. In de zwangerschap zijn harde buiken na een orgasme dus een logisch gevolg en kunnen geen kwaad.
  • Sommige vrouwen kunnen wat bloedverlies hebben direct na de gemeenschap of in de uren daarna. Je vaginawand en baarmoedermond zijn beter doorbloed. Door geslachtsgemeenschap kan een klein vaatje knappen wat bloedverlies kan geven, dit kan geen kwaad.

Adviezen:

  • Probeer met elkaar in gesprek te blijven over seksualiteit in de zwangerschap, zodat jullie een oplossing kunnen vinden en er begrip en respect blijft ontstaan. De behoefte aan geslachtsgemeenschap neemt soms af, maar er kan juist een grotere behoefte zijn aan intimiteit, knuffelen en strelen.
  • Problemen rondom seksualiteit kun je altijd bespreekbaar maken met ons, de huisarts, gynaecoloog of seksuoloog (ja die bestaat ook!). Dit geldt ook voor eerdere, vervelende seksuele ervaringen of als je moeite hebt met een inwendig onderzoek. We begrijpen heel goed dat het heel moeilijk kan zijn om dit te bespreken, maar we kunnen je het beste begeleiden wanneer we hier wel van op de hoogte zijn.
  • Twijfel je of problemen die je bij seksualiteit ervaart te maken kunnen hebben met de (ont)spanning van je bekkenbodem? Neem laagdrempelig en zonder verwijzing contact op met een bekkenfysiotherapeut.

Seksualiteit na de bevalling
De eerste keer weer vrijen met je partner na de bevalling kan best spannend zijn. Dit geldt voor zowel jezelf als voor je partner. Door de hormonale veranderingen heb je vaak minder zin in lichamelijk contact. Als je borstvoeding geeft, is de vagina droger en wordt deze minder vochtig bij opwinding. Het is belangrijk om goed te luisteren naar je lichaam. Als je geen zin hebt , wordt je minder opgewonden en vochtig met als gevolg dat gemeenschap gevoelig kan zijn. Dit kan leiden tot spanning in de bekkenbodemspieren, met soms als gevolg pijn bij vrijen waardoor de drempel voor gemeenschap hoger kan worden.

Adviezen:

  • Neem de tijd.
  • Een goed voorspel en de tijd nemen om opgewonden te worden.
  • Probeer met elkaar in gesprek te blijven over seksualiteit en jullie behoeftes en verlangens, dit kan misverstanden voorkomen en zorgen voor begrip en respect. Probeer samen een oplossing te vinden. Knuffelen, aanraken, strelen en andere vormen van intimiteit kan ook voldoende zijn, je hoeft niet altijd gemeenschap te hebben.
  • Problemen rondom seksualiteit kun je altijd bespreekbaar maken met ons, de huisarts, gynaecoloog of seksuoloog (ja die bestaat ook!).
  • Wanneer je problemen bij seksualiteit ervaart die te maken kunnen hebben met de (ont)spanning van je bekkenbodem kan een post partum consult mogelijk informatie en nieuw vertrouwen geven in de bekkenbodem (en daarmee de seksualiteit!).

We krijgen regelmatig de vraag van buikslapers of ze nog op hun buik mogen slapen in de zwangerschap, maar ook over slapen op de rug gaan veel verhalen rond.

Je mag slapen zoals je zelf wilt en prettig vindt in de zwangerschap! Daar is dan ook meteen het belangrijkste mee gezegd: wat je (nog) prettig vindt. Vaak geeft je lichaam (of de baby!) vanzelf aan als een bepaalde houding niet meer fijn is, luister daarin goed naar je lichaam (en naar je baby!). Wanneer je als je zwanger bent op je rug ligt kan dit niet fijn voelen (onbehagen, duizeligheid, zweten, misselijkheid). Dit komt omdat de zwangere baarmoeder onder invloed van de zwaartekracht een belangrijke ader/bloedvat (een beetje) dicht kan duwen, hierdoor daalt je bloeddruk plotseling. De medische benaming voor dit verschijnsel is vena-cava-syndroom. Hierdoor kun je je niet lekker voelen, maar het kan geen kwaad. Vaak is een zijligging de meest comfortabele houding, op de linkerzij wordt deze ader het meest ontlast.

Onderstaande informatie is in samenwerking geschreven met Branca Smit, bekkenfysiotherapeut bij Bekkenfysiotherapie Hogen Esch.

Tijdens de zwangerschap komen kuitkrampen regelmatig (vaak 's nachts) voor, het is nog niet bekend waarom dit gebeurd, wel zijn er vermoedens.

  1. Veranderingen rondom het bekken kunnen ervoor zorgen dat de doorbloeding van de benen minder goed is. De krampen komen vaker voor 's nachts omdat je dan minder beweegt en de doorbloeding dus nog minder is.
  2. Een te laag magnesiumgehalte.
  3. Het feit dat de benen extra gewicht moeten dragen en dus sneller vermoeid zijn. Vermoeide spieren schieten sneller in de kramp.

Adviezen:

  1. Een betere doorbloeding zorgt voor minder klachten. Dit kun je simpelweg doen door 's avonds te bewegen, zoals een rondje lopen of rek en strek oefeningen te doen voordat je naar bed gaat. Ook rondjes draaien met je voeten en wiebelen met je tenen kan helpen. Door inspanning maakt het lichaam meer bloedvaatjes aan waardoor de doorbloeding verbeterd. Ook massage kan helpen voor een betere doorbloeding.
    Bijgevoegde link omschrijft de 'Veneuze pomp oefeningen'. Met deze oefeningen kan de doorbloeding in het bekkenbodemgebied worden verbeterd en daarmee automatisch de benen.
  2. Het extra gebruiken van magnesium kan soms helpen. Let ook op een evenwichtige voeding, maar ook voldoende water drinken (2 liter/dag) zodat afvalstoffen goed kunnen worden afgevoerd.
  3. Hoe meer je beweegt en sport, des te minder snel zullen je spieren vermoeid zijn en dus in de kramp schieten.

Bij kuitkrampen kun je (eventueel met hulp) bij een gestrekt been de voet naar voren te strekken waardoor de kuitspier zich strekt, daardoor verdwijnt de kramp vaak.

Rusteloze benen (Restless Legs)
Sommige vrouwen in de zwangerschap rusteloze benen. Een jeukend, kriebelend of tintelend gevoel in je benen, door bewegen houdt het gevoel vaak op, maar bij opnieuw stil zitten kan het weer ontstaan. Vrouwen ervaren het ook wel als een dwang om de benen te 'moeten' bewegen. Er is hierover veel te vinden om het internet, maar de precieze oorzaak lijkt nog niet bekend. Wel lijken veel oorzaken op die van spierkrampen, de doorbloeding lijkt bij rusteloze benen ook een belangrijke mogelijke oorzaak. Er zijn meerdere dingen die je kunt proberen, je zult moeten kijken en proberen wat voor jou werkt. Er zijn ook vrouwen die niet klachtenvrij worden.

Adviezen:

  • Zie adviezen bij spierkrampen hierboven.
  • Voldoende slaap
    • 2 uur voordat je gaat slapen schermen zoals televisie en telefoon proberen te vermijden.
    • Lezen voordat je gaat slapen.
    • Vermijd cafeïne houdende dranken (dit houdt je wakker en het zijn afvalstoffen die je lichaam moet afvoeren).
  • Afwisseling warm en koud: ook dit helpt voor de doorbloeding, maar vaak zorgt de kou er ook voor dat het 'kriebelende' gevoel minder wordt.
  • Een tekort aan foliumzuur (vitamine B11) kan de oorzaak zijn, deze kun je (net als magnesium) proberen of dit de oorzaak is.

Zoals eerder besproken is het in je zwangerschap nog belangrijker om bezig te zijn met een gezonde leefstijl. Hierbij hoort een half uur bewegen per dag. Zorgen dat je goed in conditie komt of blijft zal veel klachten voorkomen. Zwangerschap is namelijk topsport! Er wordt veel van je rug gevraagd (omdat de baby aan de voorkant groeit), maar ook de spieren rondom je bekken worden belast in de zwangerschap.

Wat je wel of niet kunt doen qua sport heeft vooral te maken met wat je gewend was buiten je zwangerschap om. Luister naar je lichaam en breng je eventuele begeleid(st)er op de hoogte.

Begin je met sporten? Begin dan onder begeleiding om blessures te voorkomen.

Tips:

  • Zwemmen, wandelen en fietsen zijn prima activiteiten om te blijven doen in de zwangerschap. Bij zwemmen is de kans op blessures minimaal. Het lichaam beweegt makkelijk en soepel in het water en het versterkt de rugspieren. Rustige cardiotraining is ook goed om je conditie op peil te brengen of te houden (als je al fitnest kun je doorgaan met aangepast programma). Ook zijn er verschillende zwangerschapscursussen te vinden op onze website waar activiteit een rol speelt.
  • Probeer niet meer inspanning te leveren als dat je buiten de zwangerschap deed. Topprestaties moeten worden vermeden.
  • Sporten waarbij je risico loopt om iets tegen je buik aan te krijgen, of sporten waarbij je gemakkelijk met andere mensen botst of kunt vallen, zijn minder verstandig.
  • Zorg dat je voldoende water drinkt tijdens het sporten (probeer in de zwangerschap sowieso 2 liter water per dag te drinken, met sporten erbij 2,5 liter).
  • Schuine buikspieroefeningen kunnen geen kwaad, zij versterken de spieren die buik ondersteunen. Dit is dus juist goed! Ontlast de rechte buikspieren, niet alleen bij sporten maar ook in je dagelijkse bezigheden.

Baby's bewegen veel in je buik en veranderen vaak van ligging. Rond 36 weken zwangerschap liggen de meeste baby's met het hoofdje naar beneden (ongeveer 96%). Vier procent van de baby's ligt anders: dit kan zijn een dwarsligging (0,5%) of een stuitligging (3-4%) zijn. Rond 30 weken ligt nog ongeveer 25% van de kinderen in stuitligging!

Wat is een stuitligging?
Bij een stuitligging ligt het hoofdje van de baby boven in de buik en liggen de billen en/of voeten bij het bekken. Er zijn vier mogelijke liggingen:

  • Onvolkomen stuitligging: de benen van je kindje liggen omhoog naast het lichaam.
  • Volkomen stuitligging: de benen van je kindje zijn gebogen zodat de voeten bij/naast de billen zitten (soort van kleermakerszit).
  • Half onvolkomen stuitligging: één been ligt gestrekt omhoog de andere gebogen bij/naast de billen.
  • Voetligging: je kindje ligt met één of beide benen gestrekt naar beneden waardoor één of beide benen lager dan de billen liggen.

Wat is de oorzaak van een stuitligging?
Ongeveer 3-4% van de kindjes liggen aan het einde van de zwangerschap in stuit. Meestal is hier geen oorzaak voor te vinden en zou je ook kunnen zeggen dat het een normale variatie is. Als je het anders benaderd: van elke 50 baby's die geboren worden, liggen er 1 of 2 in stuitligging, het komt dus best vaak voor! Soms is er wel een oorzaak te vinden voor een stuitligging, bijvoorbeeld door een andere vorm van de baarmoeder. Als je kindje in stuit ligt zullen we een echo maken om te kijken of er een oorzaak te vinden is. Een stuitligging komt vaker voor bij een tweelingzwangerschap.

Wat zijn de opties als mijn kindje in stuit ligt?
Uit ervaring is gebleken dat een bevalling gemakkelijker verloopt wanneer het kindje met het hoofdje naar beneden ligt, maar een bevalling met een kindje in stuitligging is zeker niet onmogelijk! Als de baby in stuitligging ligt zijn er twee opties:

  • Optie 1: De uitwendige versie
    Hierbij kan een verloskundige die hierin gespecialiseerd is (versiekundige) met haar handen aan de buitenkant van de buik de baby proberen te laten draaien. De kans op een succesvolle draaiing/versie is ongeveer 40% (als je al eens eerder bent bevallen is de kans groter dan 50%). voor meer informatie, klik hier
  • Optie 2: Afwachten
    Mogelijk draait de baby nog vanzelf, echter wordt deze kans als de zwangerschap vordert steeds kleiner. De hoeveelheid vruchtwater neemt van nature af naar het einde van de zwangerschap hierdoor is draaien voor de baby moeilijker en ook de ruimte in je buik neemt af.

De baby is niet gedraaid, hoe gaat het nu verder?
Wanneer de baby in stuitligging blijft liggen zullen we je verwijzen naar de gynaecoloog. De gynaecoloog gaat een gesprek met je aan om de bevalling te bespreken. Hierin zal hij/zij de voor- en nadelen van een bevalling van een kindje in stuitligging vertellen. De bevalling van een kindje in stuitligging zal plaats vinden in het ziekenhuis onder leiding van de gynaecoloog/klinisch verloskundige. Als je wilt dat wij wel bij de bevalling aanwezig zijn kun je dit altijd aangeven en kunnen we in gesprek gaan of dit mogelijk is.

Afscheiding is heel normaal in de zwangerschap, het is wit of doorzichtig van kleur, reukloos en kan wat meer en wateriger zijn dan je misschien buiten de zwangerschap om gewend bent. De vagina en je baarmoedermond zijn in de zwangerschap extra doorbloed. Hierdoor ontstaat er een verhoogde druk in de bloedvaten. Door deze verhoogde druk wordt er vocht uit het bloed naar de vagina zelf vervoerd. Dit merk je dus door het verliezen van meer (waterdunne) afscheiding.

Het milieu van de vagina verandert in de zwangerschap onder invloed van het hormoon oestrogeen, deze wordt wat 'zoeter'. Dit geeft een verhoogde kans op het krijgen van een vaginale schimmelinfectie, ook wel Candida genoemd. Het kan voorkomen dat je dit een keer krijgt in de zwangerschap. Ook na het gebruik van antibiotica heb je meer kans op het krijgen van Candida. Het is niet schadelijk voor jezelf of je kindje en niet besmettelijk. Kenmerken zijn: witte, brokkelige (yoghurt-achtige) afscheiding, vaginale jeuk, rode en/of opgezette schaamlippen en een branderig gevoel (voornamelijk bij plassen of vrijen). Indien je deze klachten herkent, kun je via drogist of je huisarts een behandeling krijgen. Indien je twijfelt, neemt dan altijd contact op met je eigen huisarts. Indien je meerdere malen een Candida hebt, meldt dit dan aan ons. Candida is een schimmel die in de kraamperiode spruw kan veroorzaken.

Als zwangere vrouw hoef je niet voor twee te eten! Een gezonde, gevarieerde voeding met voldoende calorieën is wel van belang voor de ontwikkeling van de organen van je kindje. Als zwangere vrouw heb je ongeveer 300 kcal per dag extra nodig. In principe volgen wij het advies van het voedingscentrum op qua samenstelling van het voedingspatroon. Indien je andere voorkeuren hebt qua voeding, voel je dan vrij om dit met ons te bespreken. Wij kunnen je dan een passend advies geven voor de zwangerschap.

De meeste dingen mag je gewoon eten als je zwanger bent. De dingen waar je moet opletten, zijn hieronder beschreven.

Toxoplasmose
Toxoplasma gondii is een parasiet die voorkomt in ontlasting van (vooral jonge) katten. Als je in de zwangerschap voor het eerst wordt geinfecteerd, kan dit ernstige afwijkingen bij het kindje geven. Daarom hebben wij de volgende maatregelen om contact met kattenpoep en infectie te voorkomen:

  • Eet geen rauw vlees (de kat poept in het gras, dieren eten dit gras op en zo kan het in vlees terecht komen). Toxoplasma gondii overleeft geen verhitting of diepvries (<-18°C);
  • In de tuin werken met handschoenen aan;
  • De kattenbak/zandbak verschonen niet zelf verschonen;
  • Hygiëne: groente en fruit goed wassen, messen en snijplanken goed schoonmaken.

Meer informatie kun je vinden op de website van het RIVM.

Listeriose
Een besmetting die wordt veroorzaakt door Listeria monocytogenes is erg zeldzaam, maar kan wel ernstige gevolgen hebben voor je ongeboren kindje. Indien je besmet wordt, gaat dit meestal via voedsel. Hieronder een lijstje met mogelijke besmettingsbronnen en daarom het advies deze producten te  vermijden als je zwanger bent:

  • Kazen gemaakt van rauwe melk. In de supermarkt is bijna alles gepasteuriseerd (verhit geweest en dus niet meer rauw), dit is veilig. Kijk altijd even op de verpakking;
  • Kant-en-klaar salades;
  • Rauwe via en schaaldieren;
  • Voorverpakte (vacuum) gerookte vis;
  • Ongewassen groenten;
  • Producten die lang na bereiding (>12 uur) worden gegeten.

Diepgevroren producten en producten die verhit worden zijn veilig te gebruiken.

Meer informatie kun je vinden op de website van het RIVM.

 

Vitamine A
Teveel vitamine A kan schadelijk zijn voor de ontwikkeling van het centraal zenuwstelsel van je kindje. Daarom wordt geadviseerd om niet teveel vitamine A tot je te nemen. Advies:

  • Indien je een multivitamine wilt gebruiken, gebruik er dan eentje speciaal voor zwangere vrouwen. In 'normale' multivitamine zit namelijk een teveel aan vitamine A.
  • Geen leverproducten.

Heerlijk, een dagje naar een wellness resort! Of misschien heb je thuis wel de luxe van een sauna, zonnebank of bubbelbad.. 

Sauna
Tijdens saunabezoek stijgt je lichaamstemperatuur. Over het effect hiervan op de zwangerschap bestaat discussie, maar er lijkt een iets grotere kans op het ontwikkelen van een aangeboren afwijking bij je kindje. Daarom wordt geadviseerd om in de eerste 12-14 weken van de zwangerschap niet naar de sauna te gaan. Na die periode hebben we aantal adviezen als je een sauna wilt bezoeken:

  • Drink voldoende water gedurende de dag, omdat je veel zweet.
  • Eet voldoende en gezond gedurende de dag.
  • Doe het rustig aan, ga niet over je grenzen heen. Ga tussendoor loungen of zwemmen.
  • Ga maximaal 10 min in een sauna, op de onderste plank, niet de heetste sauna's (90-95 graden). Loop naar buiten als je je niet lekker voelt.
  • Infraroodsauna's worden de gehele zwangerschap ontraden in verband met de straling.

Zonnebank
De zonnebank (of zonnebaden) is niet schadelijk voor je kindje. Let er wel goed op dat je niet te warm wordt, dan kan je lichaamstemperatuur stijgen (zie sauna). Veel zonnestudio's laten geen zwangere vrouwen toe, omdat in het algemeen (voor iedereen dus!) de nadelen van zonnebaden/zonnebank opwegen tegen de voordelen (bruin worden). Smeer je altijd goed in, anders kun je een zwangerschapsmasker ontwikkelen.

Bubbelbad
Je mag ervan uitgaan dat in openbare gelegenheden (wellness resort bijvoorbeeld) de schoonmaak van bubbelbadinstallaties op orde is en dat het water schoon en veilig is. Je mag dus gewoon gebruik maken van het bubbelbad.

Wanneer vertel je op je werk dat je zwanger bent? Mag je tijdens werktijd naar de verloskundige? En moet je voorzorgsmaatregelen nemen op je werk nu je zwanger bent? De kennis over werkomstandigheden die voor en tijdens de zwangerschap van invloed kunnen zijn, is de laatste jaren enorm toegenomen. Het is belangrijk om de werkomstandigheden zo optimaal mogelijk te laten zijn voor jou en je ongeboren kindje.

Met onderstaande informatie hopen we hierin meer duidelijkheid te geven. In de zwangerschap kunnen wij geen advies uitbrengen over je werkzaamheden. Welke werkzaamheden je doet en het aantal uren stem je af in overeenstemming met je management en de Arbo arts/bedrijfsarts. Wel proberen we met onderstaande informatie je een handreiking te bieden hoe je dit gesprek aan kunt gaan en welke rechten en plichten je hebt.

Op deze link is meer informatie te vinden over: Wanneer vertellen? Op controle tijdens werktijden. Zwangerschapsverklaring. Zwangerschapsverlof. Zelfstandig of werkloos? Ouderschapsverlof. Werkomstandigheden. Aangepast werk. Bedrijfsarts. Zwangerschapsdiscriminatie. Werk na de bevalling.

Risico's op het werk

In de volgende situaties kan je werk schadelijk zijn voor je vruchtbaarheid, de zwangerschap en/of je kindje. Als je:

  • In contact komt met giftige stoffen.
  • Werk doet waarbij je een infectie op kunt lopen.
  • Onregelmatige werktijden heeft (zoals bij ploegendienst en nachtdienst).
  • Lichamelijk belastend werk hebt.
  • Ongezonde stress heeft (als je niet kunt herstellen van grote werkdruk).
  • Werkt in een omgeving met straling, lawaai, overdruk, lichaamstrillingen, extreme hitte of kou.

Wil je weten of je werk veilig is voor een gezonde zwangerschap? Twijfel je hierover of heb je andere vragen? Dan adviseren wij je om contact op te nemen met de Arbo arts/bedrijfsarts. Die kan nagaan of er aanvullende/extra maatregelen nodig zijn.

Informatiebladen

De informatiebladen zijn bedoeld voor mannen en vrouwen die (mogelijk) te maken hebben met risico's op het werk en een kinderwens hebben, een kind verwachten of een kind hebben dat borstvoeding krijgt.

Extra informatie via:

Bij zwangerschapsdiabetes of zwangerschapssuikerziekte kan het lichaam de bloedsuiker niet meer in evenwicht houden. Dat komt omdat het lichaam te weinig van het hormoon insuline heeft of niet goed op insuline reageert. Insuline regelt de bloedsuikerspiegel.

Waarom de ene vrouw wel zwangerschapsdiabetes ontwikkelt en de andere niet weten we niet, we weten wel dat er risicofactoren zijn. Wanneer je een risicofactor hebt (dit zullen we je vertellen tijdens het spreekuur) is dit een reden om aan het begin van de zwangerschap een nuchtere glucose (suikerwaarde) te bepalen en tussen 24 en 28 weken zwangerschap een OGTT (ook wel suikertest) te verrichten. Met deze test krijgen we een indruk van de suiker-/glucosehuishouding en kunnen we zwangerschapssuikerziekte vaststellen of juist uitsluiten.

Zwangerschapsdiabetes komt bij twee procent van de zwangerschappen voor. Het is een milde vorm van diabetes en is vaak goed te behandelen met een dieet. Wanneer dit het geval is kun je onder controle blijven van ons in samenwerking met een diëtist en de internist/diabetesverpleegkundige. Samen met  diëtist ga je kijken naar je eetpatroon en deze aanpassen waar nodig. Daarnaast krijg je een glucosemeter om zelf je bloedsuikers bij te kunnen houden, deze worden gecontroleerd door de diabetesverpleegkundige. Meestal komen met een dieet de suikers goed op orde, soms is hier insuline voor nodig. Bij het gebruik van insuline word je verwezen naar de gynaecoloog voor verdere begeleiding van de zwangerschap.

Waarom willen we weten of je zwangerschapssuikerziekte hebt (eventuele risico's voor de baby)?
Wanneer je zwangerschapsdiabetes niet behandeld kunnen je bloedsuikers te hoog zijn. Deze suikers kunnen door de placenta naar de baby gaan. Hierdoor kan het kindje een (te) hoog geboortegewicht krijgen waardoor de bevalling moeizamer kan verlopen. Daarnaast kan het zo zijn dat de baby zelf na de bevalling te veel insuline aanmaakt waardoor de bloedsuikers van de baby te laag worden. Een te lage bloedsuiker is schadelijk voor de hersenen.

 

OGTT: Orale Glucose Tolerantie Test
Doel: De OGTT wordt uitgevoerd om een indruk te krijgen van de suiker-/glucosehuishouding en om zwangerschapsdiabetes vast te stellen of juist uit te sluiten.

Waarom? Er zijn factoren in de zwangerschap die een hoger risico geven op het ontwikkelen van zwangerschapsdiabetes. Door middel van de OGTT hebben we een beeld van de suikerhuishouding in je lichaam. De totale test duurt ongeveer 2,5 uur.

Voorbereiding: De avond voor de test mag je vanaf 22 uur niet meer drinken (alleen water mag!), eten of roken.

Hoe?

  • Tussen 7 en 8 uur meld je je bij de afdeling Klinisch Chemisch Laboratorium (poli 7) in het Westfriesgasthuis in Hoorn.
  • Op de poli wordt eerst 'nuchter bloed' afgenomen (door middel van bloedafname uit de arm). De nuchtere glucosewaarde in het bloed wordt bepaald.
  • Je krijgt een oplossing van glucose in water aangeboden welke je binnen 5 minuten op moet drinken.
  • 2 uur na het drinken van het suikerdrankje wordt opnieuw bloed afgenomen.

Verder:

  • Wanneer je tijdens de test misselijk wordt, meld dit dan bij de balie op de poli.
  • Tijdens de test mag je niet eten, drinken of roken. Dit mag na afloop van de test weer wel. Verder mag je tijdens de test ook zo min mogelijk bewegen, omdat ook met beweging suikers worden verbrand en dit invloed heeft op de uitslag van de test.

Uitslag: de nuchtere bloedsuiker moet onder de 7.0 mmol/l zijn, de bloedsuiker 2 uur na het drinken van het suikerdrankje moet onder de 7.8 mmol/l zijn. De uitslag van het onderzoek komt binnen bij ons. Wij nemen telefonisch contact op wanneer de uitslag afwijkend is, als je na 3 werkdagen niets gehoord hebt, kun je ervan uitgaan dat de uitslag goed is.

Bij een afwijkende uitslag stellen we de diagnose zwangerschapsdiabetes.

Bij de tweede controle bij ons op de praktijk printen wij deze voor je uit, deze tweede controle is meestal rond 14 weken zwangerschap.

Wij mogen een zwangerschapsverklaring pas schrijven op het moment dat we je officiële uitgerekende datum hebben, dit is dus na de termijnecho. Eerder mogen we deze verklaring niet uitschrijven.

Met een zwangerschapsverklaring kan je werkgever een zwangerschapsuitkering aanvragen. Op de zwangerschapsverklaring staat:

  • dat je zwanger bent
  • wanneer de vermoedelijke bevallingsdatum is/uitgerekende datum
  • je persoonlijke gegevens
  • je burgerservicenummer

Aanmelden?

Klik hier